Зошто Европа секогаш последна ги добива новите Ајфон опции и АИ алатки?

Зошто Европа секогаш чека? Како регулативите на ЕУ го забавуваат доаѓањето на новите технологии

Тоа е веќе позната фрустрација за европските љубители на технологијата: голем нов производ или софтверска опција се лансира со огромна помпа во САД, додека корисниците во Европа остануваат да чекаат со месеци. Ова „технолошко доцнење“ не е случајност, туку е директна последица на строгата регулаторна средина на Европската Унија – комплексна мрежа на закони дизајнирани да ги заштитат потрошувачите, но кои сè почесто се обвинуваат за задушување на иновациите.

Листата на чекање: Од Apple Intelligence до автономни такси

Примерите се бројни. Новите АИ алатки на Apple (Apple Intelligence), Google (AI Overviews) и OpenAI (Sora) пристигнаа во ЕУ со месеци задоцнување. Социјалната мрежа Threads на Мета доцнеше пет месеци. Функцијата iPhone Mirroring на Apple воопшто не е достапна во ЕУ. Слична е судбината и на сателитскиот интернет за мобилни телефони на Starlink и на автономните такси-возила на Waymo, кои слободно возат низ американските градови, додека во Европа се сè уште во тест-фаза.

Главните „виновници“: GDPR, DMA и Законот за АИ

Причината за овие одложувања лежи во три клучни регулативи на ЕУ:

• GDPR (Општа регулатива за заштита на податоци): Ги принудува компаниите да бидат исклучително внимателни со тоа како ги собираат и обработуваат личните податоци.
• DMA (Закон за дигитални пазари): Наметнува строги правила за „праведна конкуренција“ на големите технолошки компании („gatekeepers“), како што се барањата за интероперабилност кои го одложија лансирањето на новите опции на Apple.
• Закон за вештачка интелигенција: Првиот сеопфатен закон за АИ во светот, кој ги тера компаниите да бидат многу претпазливи при лансирањето на нови АИ производи во Европа.

Цената на безбедноста

На крајот, ова е приказна за судирот на две различни филозофии. Од една страна е американскиот пристап „движи се брзо и крши работи“, кој поттикнува брза иновација, но често на сметка на приватноста и безбедноста на корисниците. Од друга страна е европскиот „принцип на претпазливост“, каде што заштитата на граѓанинот е на прво место, дури и по цена на побавна технолошка адаптација. Оваа моќ на ЕУ да поставува глобални стандарди е позната и како „Бриселскиот ефект“.

Нема лесен одговор на прашањето кој пристап е подобар. Европјаните добиваат поголема заштита, но мораат да чекаат за новите технологии. Американците ги добиваат први, но честопати служат како „заморчиња“ за технологии кои може да имаат непредвидливи последици. Едно е сигурно: додека овој регулаторен јаз постои, Европа и понатаму ќе биде чекор поназад во технолошката трка.