Зошто килограм смокви во Скопје е пет пати поскапо отколку во Неготино?

Килограм смокви во Скопје 200 денари, во срцето на производството во Неготино – само 40.

Сезоната на смокви е во полн ек, а со неа и традиционалната фрустрација на потрошувачите од огромните разлики во цените помеѓу внатрешноста и главниот град. Најновиот пример кој предизвика дебата на социјалните мрежи е драстичната разлика во цената на смоквите: додека во Неготино и околината тие се продаваат за 40 денари за килограм, на зелените пазари во Скопје нивната цена достигнува и до 200 денари. Оваа разлика од 400% го отвора вечното прашање – кој профитира на грбот на земјоделците и на купувачите?

Патот на смоквата: 100 километри, 160 денари разлика

Математиката е едноставна и поразителна. За 1.000 денари, еден жител на Скопје може да купи само 5 килограми смокви. За истите пари, еден жител на Неготино може да купи неверојатни 25 килограми. Оваа огромна разлика не може да се оправда само со трошоците за транспорт.

Каде се губат парите? Виновни се посредниците

Вистинската причина за оваа аномалија лежи во неефикасниот и честопати експлоататорски синџир на снабдување. Приказната е речиси секогаш иста: земјоделецот, кој нема сопствен превоз или директен пристап до големиот пазар во Скопје, е принуден да го продаде својот производ по многу ниска цена на локален откупувач или препродавач (посредник). Потоа, тој посредник го транспортира производот до Скопје и го продава на сопствениците на тезги на зелените пазари со значителна маржа. На крајот, сопственикот на тезгата, кој има свои трошоци за кирија и работа, ја додава и својата маржа, со што цената го достигнува финалното, напумпано ниво.

Горчливиот вкус на слатката смоква

Овој систем е длабоко неправеден и ги казнува и производителот, кој не добива фер цена за својот труд, и крајниот потрошувач, кој плаќа нереално висока цена. Единствените победници се посредниците во средината, кои без голем труд остваруваат најголем профит. Проблемот е резултат на долгогодишната неорганизираност на земјоделскиот пазар и недостатокот на модерни системи за директна продажба, како што се дигитални платформи или вистински земјоделски пазари каде што производителите можат директно да ги продаваат своите производи.

Додека тоа не се промени, скопјани ќе продолжат да плаќаат „златни“ смокви, а земјоделците од Неготино ќе продолжат да се прашуваат зошто нивниот труд вреди толку малку.