Најголемата авионска несреќа во Грција: Морничавата приказна за „летот на духови“ над Грција што го потресе светот

20 години од најголемата авионска несреќа во историјата на Грција и Кипар: Приказната за сабласниот „лет на духови“.

На денешен ден, 14 август, се навршуваат 20 години од најголемата авионска трагедија во историјата на Грција и Кипар – падот на авионот на „Хелиос Ервејс“, лет 522. Во несреќата загинаа сите 121 патник и членови на екипажот, а истрагата откри застрашувачка приказна за една мала, но кобна човечка грешка, која го претвори авионот во „лет на духови“ кој со часови летал над Егејското море.

Кобната грешка: Прекинувачот оставен на „рачно“

На 14 август 2005 година, Боингот 737-300 полетал од Ларнака, Кипар, кон Прага. Пред полетувањето, техничар извршил проверка на притисокот во кабината и го оставил прекинувачот за притисок во „рачна“ положба, наместо во „автоматска“. За време на проверките пред полетување, пилотите не ја забележале оваа грешка.

Како што авионот се искачувал, кабината не се херметизирала правилно. Се вклучиле алармите, но пилотите, дезориентирани, погрешно ги протолкувале како проблем со конфигурацијата за полетување. Набрзо, поради недостаток на кислород (хипоксија), сите во авионот, вклучително и пилотите, ја изгубиле свеста. Авионот, оставен на автопилот, продолжил да лета кон Атина.

Средба на небото: Авионите F-16 и херојот во кабината

Бидејќи авионот не одговарал на повиците, грчкото воено воздухопловство испратило два борбени авиони F-16 за да го пресретнат. Сцената што ја виделе пилотите била морничава: копилотот бил онесвестен над контролите, седиштето на капетанот било празно, а во кабината виселе маските за кислород. Тогаш сфатиле дека се работи за „авион-дух“.

Но, потоа забележале движење. Стјуардот Андреас Продрому, кој најверојатно останал свесен подолго бидејќи бил обучен нуркач, успеал да влезе во пилотската кабина. Иако имал дозвола за пилот, тој не бил обучен за Боинг 737. Во последните, очајнички моменти, тој се обидел да го преземе управувањето. Пилотите на F-16 го гледале како седи на капетанското седиште. Но, било предоцна – авионот останал без гориво и се урнал во ридовите во близина на Граматико, источно од Атина.

Лекција напишана со крв

Истрагата за несреќата на летот 522 стана школски пример за т.н. „модел на швајцарско сирење“ во авијацијата. Таа покажа како една катастрофа никогаш не е резултат на една грешка, туку на цела низа од мали, навидум неповрзани пропусти (грешка на техничарот, пропуст на пилотите, погрешно толкување на алармите) кои се поклопуваат и доведуваат до трагедија. Оваа несреќа доведе до значајни промени во процедурите за проверка и обуката на пилотите ширум светот, со цел да се осигура дека ваква трагедија никогаш повеќе нема да се повтори.