Славниот писател Роберт Манш доби дозвола за еутаназија

„Сè уште не сум одредил датум“: Како одлуката на славниот писател за деца Роберт Манш за еутаназија ја разгоре светската дебата за правото на достоинствена смрт

Во една искрена и длабоко лична исповед, еден од најомилените светски писатели за деца, Канаѓанецот Роберт Манш (85), откри дека добил официјално одобрение за медицински асистирана смрт (еутаназија). Неговата одлука, донесена по долгогодишна битка со деменција и Паркинсонова болест, не е само трагична лична приказна; таа е и моќен повод за глобална дебата за сложените етички прашања за автономијата, достоинството и правото на избор на крајот од животот.

Роберт Манш е автор чии топли и хумористични приказни, како „Љубов засекогаш“ (Love You Forever), се дел од детството на милиони луѓе ширум светот. Но, зад неговата весела надворешност, тој со години води тешка битка. Во 2021 година му беше дијагностицирана деменција, која, заедно со Паркинсоновата болест, полека но сигурно му ги одзема когнитивните способности.

Во неодамнешното интервју за „Њујорк Тајмс“, Манш објасни дека сè уште не одредил точен датум за процедурата. Тој изјавил дека ќе го направи тој чекор кога ќе почувствува дека почнува сериозно да ја губи способноста за говор и комуникација – вештините кои го дефинираа целиот негов живот и кариера. „Сакам да си заминам додека сè уште знам кој сум“, гласи суштината на неговата порака.

Канадскиот закон и правото на избор

Оваа одлука е можна благодарение на еден од најлибералните закони за еутаназија во светот. Канада ја легализираше медицински потпомогнатата смрт (MAID) во 2016 година, а во 2021 година го прошири законот. Според новите правила, право на еутаназија имаат и лица кои страдаат од „тешка и неизлечива болест“, дури и ако таа не е терминална и не им се заканува непосредна смрт. Процесот е ригорозен: потребна е потврда од двајца независни медицински експерти, а пациентот мора да биде свесен и да даде активна согласност во моментот на процедурата.

Помеѓу сочувството и контроверзијата

Случајот на Роберт Манш е совршен пример за етичката дилема што ја отвораат ваквите закони. Од една страна, тој го слави принципот на лична автономија – правото на секој човек сам да одлучи како и кога ќе заврши неговото страдање, особено кога се соочува со дегенеративна болест која полека го брише неговиот идентитет. Тоа е чин на врвно достоинство.

Од друга страна, критичарите предупредуваат на потенцијалните злоупотреби и на „лизгавиот терен“ каде што општеството може да почне да гледа на еутаназијата како на лесно решение за сложените проблеми на стареењето и болеста. Случајот на Манш не е само приказна за еден човек; тој е огледало на едно од најдлабоките и најтешките прашања со кои се соочува модерната цивилизација: како да се балансира помеѓу сочувството за индивидуалното страдање и колективната одговорност да се заштити животот?