Алармантни бројки од Косово, бројот на заболени од рак расте за 5% годишно

Алармантни податоци од Косово: Бројот на новозаболени од рак расте за 5 проценти секоја година.

Директорот на Клиниката за онкологија во Косово, Илир Куртиши, изјави дека бројот на нови случаи на рак во земјата расте со загрижувачка стапка од околу 5 проценти годишно. Според него, овој тренд е резултат на повеќе фактори – од загадувањето и лошите животни навики, до зголемената свест кај граѓаните за редовни прегледи.

Сепак, здравствениот систем се бори да одговори на зголемениот број пациенти, кои често се соочуваат со долги листи на чекање и недостаток на капацитети.

Најчести се ракот на дојка и на кожа

Според податоците, само од јануари до јули 2025 година, на Клиниката за онкологија се регистрирани околу 1.070 нови случаи. Статистиката на национално ниво за 2024 година покажува вкупно 3.644 нови случаи, од кои најчести биле:

• Рак на дојка (17,6%)
• Рак на кожа (13,8%)
• Рак на бели дробови и бронхии (8,6%)
• Рак на дебело црево (5,3%)

Најранлива возрасна група се лицата над 60 години, а жените сочинуваат нешто повеќе од половина од пациентите (51,8%).

Од загаден воздух до подобра дијагностика: Кои се причините?

Според Националниот институт за јавно здравје на Косово, причините за растот се комплексни. Тие вклучуваат фактори како загадувањето на воздухот, пушењето, неурамнотежената исхрана и недостатокот на физичка активност. Сепак, дел од зголемувањето се должи и на позитивни фактори, како што се подобрените дијагностички методи и поголемата свест кај луѓето, кои почесто одат на лекар.

Голем проблем останува фактот што значителен дел од случаите сè уште се откриваат во напредна фаза на болеста.

Здравствен систем на работ на колапсот

Алармантниот раст на заболени од рак во Косово е комплексен проблем кој ја отсликува транзицијата на целото општество. Од една страна, зголемените бројки се парадоксален знак за напредок – подобрата дијагностика открива случаи кои порано би останале скриени. Од друга страна, тие се и обвинение за современиот начин на живот и недостатокот на превенција.

Сепак, најголемата трагедија лежи во неспособноста на здравствениот систем да одговори на оваа криза. Заглавен помеѓу недостиг на капацитет (лекари или лекови) и долги листи на чекање, системот се бори да ги лекува последиците, наместо да работи на спречување на причините. На крајот, ова не е само здравствена статистика, туку и приказна за држава чии граѓани се соочуваат со две битки – едната против болеста, а другата против системот кој треба да ги лекува.