Генетската тајна на најгрдото животно: Како голиот слеп крт го крие клучот за долговечноста

Тие се ќелави, збрчкани, живеат под земја и изгледаат како „колбаси со заби“. Но, голите слепи кртови се едно од најголемите чуда на природата. Овие бизарни глодари можат да живеат речиси 40 години, што е десет пати подолго од нивните роднини, и се речиси целосно отпорни на рак и други болести поврзани со стареењето. Една нова студија конечно ја открива нивната генетска тајна – а таа лежи во еден протеин кој кај нив функционира на сосема спротивен начин отколку кај луѓето.

Откритието, предводено од тим научници од Универзитетот Тунгџи во Шангај, се фокусира на природниот процес на поправка на нашата ДНК. Секој ден, нашата ДНК трпи илјадници оштетувања, а телото има механизми за да ги поправи. Сепак, со текот на времето, овие механизми стануваат помалку ефикасни, што доведува до стареење и болести.

Протеинот што кај нас е проблем, кај нив е решение

Научниците се фокусирале на еден специфичен протеин, наречен c-GAS. Кај луѓето, кога ќе дојде до оштетување на ДНК, овој протеин може да го попречи процесот на поправка, што се поврзува со забрзано стареење и зголемен ризик од рак.

Но, кога го анализирале истиот протеин кај голите слепи кртови, тие откриле нешто неверојатно. Кај овие животни, протеинот c-GAS го прави токму спротивното – тој активно помага во поправката на оштетената ДНК, одржувајќи го нивниот генетски код стабилен и здрав.

„Во текот на милиони години еволуција, изгледа дека голите слепи кртови го ‘репрограмирале’ истиот овој механизам и го искористиле во своја корист“, објаснуваат научниците. Ова е како да имаат вграден „супер-систем“ за поправка кој ги одржува млади и здрави со децении.

Повеќе од само грд глодар – надеж за човештвото

Ова откритие не е само фасцинантен увид во биологијата на едно чудно животно. Тоа отвора сосема нови можности за човечката медицина. Професорот Габриел Балмус од Универзитетот Кембриџ го нарече ова откритие „само врв на ледениот брег“.

Целта на научниците сега е да направат „обратен инженеринг“ на биологијата на голиот слеп крт. Со разбирање на тоа како точно нивниот протеин успева да ја поправа ДНК толку ефикасно, тие се надеваат дека еден ден ќе можат да развијат терапии кои би го имитирале истиот ефект кај луѓето. Ова би можело да доведе до нови лекови за болестите поврзани со стареењето, па дури и да го продолжи здравиот човечки живот.

Приказната за голиот слеп крт е совршен доказ дека понекогаш, одговорите на најголемите човечки прашања се кријат на најнеочекуваните и, на прв поглед, најгрдите места во природата.