Градови што нудат свежо овошје на секој чекор

Што ако градот навистина стане овоштарник и улиците ни нудат свежо овошје на дланка?

Примерот од Нов Зеланд

Во Велингтон и Окланд започна иницијатива каде на тротоари и во паркови се садат овошни дрвја достапни за сите. Граѓаните можат бесплатно да наберат јаболко, цитрус или фејоа додека шетаат, а локалните заедници активно ги одржуваат дрвјата. Овој концепт создава социјална поврзаност, овозможува свежа храна и ги охрабрува луѓето да поминуваат повеќе време на отворено.

Македонскиот контекст

Иако Македонија е земја со силна аграрна традиција, урбаните овоштарници сè уште се далечна идеја. Во Битола има позитивен пример со липите кај Офицерски, но и заборавени моменти како елките што некогаш стоеле на истото место. Според статистиките, земјата има над 5.000 хектари со јаболка, а илјадници семејства живеат од нив, но тоа е култивирано производство. Дивите плодови како дренки, киселици или јабучари одамна се дел од нашето наследство, но се поретко ги гледаме во градовите.

Зелен катастар и предизвици

Проектот „Зелен катастар“ во Битола попиша над 24.000 дрвја и грмушки, што е околу една четвртина од градската површина. Досега се засадени уште 1.500 садници, но сè уште недостига целосна мапа и конкретни податоци. Старите дрвја се изнемоштени, а алармот за моликата покажа колку е неопходно одржување и навремена грижа.

Зошто овошни дрвја во град?

Во време на климатски екстреми, како австралиските температури ова лето, засадувањето дрвја е повеќе од декоративен потег. Тие обезбедуваат сенка, намалуваат урбана жештина, ја подобруваат благосостојбата на луѓето, го прочистуваат воздухот и го зголемуваат квалитетот на просторот. Урбаните овоштарници би биле чекор напред – еколошка, социјална и економска инвестиција во иднината на градовите.