Дали знаевте? Македонија има една од најниските цени на струјата во Европа

Според најновите податоци на Европската статистичка служба, Евростат, Македонија се наоѓа меѓу топ-земјите во Европа со најевтина електрична енергија за домаќинствата. Додека жителите на земји како Данска, Германија и Ирска плаќаат рекордно високи цени, сметките за струја на македонските граѓани се значително пониски. Оваа статија ги истражува бројките и вистинските причини зад овој интересен податок.

Македонија во топ 5 најевтини: Споредба со Европа

Податоците на Евростат, кои ги мерат цените во евра по киловат-час (€/kWh), покажуваат јасна слика. На врвот на листата на најскапи земји се Данска и Германија, каде што цената е и до четири пати повисока од нашата. Од друга страна, најевтината струја во Европа се наоѓа на Балканот. Во топ 5 земји со најниски цени, покрај Македонија, се наоѓаат и Србија, Босна и Херцеговина, Албанија и Турција.

Тајната на ниската цена: Субвенции и домашно производство

Причината за ниската цена кај нас не лежи во слободниот пазар, туку во неколку системски фактори. Главниот фактор е тоа што цената на струјата за домаќинствата е регулирана и силно субвенционирана од страна на државата, преку државната компанија ЕСМ. Целта на оваа политика е да се заштити животниот стандард на граѓаните.

Вториот фактор е што голем дел од електричната енергија во Македонија сè уште се произведува од домашен, нискокалоричен јаглен (лигнит), пред сè во РЕК Битола. Иако ова е еколошки штетно, користењето на сопствени ресурси ја намалува зависноста од скап увоз.

Длабинска анализа: Цената е ниска, но дали е навистина евтино?

Иако номиналната цена на струјата во Македонија е ниска, тоа е само половина од приказната. Кога ќе се земе предвид куповната моќ, сликата драматично се менува. На пример, на еден просечен жител на Германија му се потребни значително помалку работни часови за да плати 100 kWh електрична енергија, отколку на еден просечен граѓанин на Македонија. Со други зборови, иако цената е пониска, товарот што сметката за струја го претставува врз домашниот буџет кај нас е релативно поголем.

Покрај тоа, постојат и „скриени трошоци“ на евтината струја. Најголемиот од нив е огромниот еколошки трошок што го плаќаме сите преку загадувањето на воздухот и влијанието врз здравјето од согорувањето на јаглен. На крајот, оваа занимливост открива еден комплексен економски парадокс: иако имаме една од најевтините цени на хартија, вистинската цена на нашата енергија можеби е многу повисока.