Денеска започнува Богородичниот пост, но дали ја знаете приказната за Чесниот Крст?

Изнесување на Чесниот Крст: Денеска започнува Богородичниот пост и се слави празникот на Светите Макавејци.

За православните христијани, денеска, 14 август, е важен и повеќеслоен ден. На овој ден започнува двонеделниот Богородичен пост, но Црквата го слави и споменот на Светите седум макавејски маченици, како и празникот познат како Изнесување на Чесниот и Животворен Крст Господов. Овој празник има фасцинантна историја, која е спој на воени победи, древни традиции и грижа за јавното здравје.

Зошто Крстот се носел по улиците на Константинопол?

Постојат две преданија за востановувањето на овој празник. Постарото и попознато потекнува од древниот Константинопол (Цариград). Бидејќи месец август честопати бил период на големи жештини и епидемии на заразни болести, се воспоставила традиција на почетокот на месецот да се изнесува дел од Чесниот Крст од царскиот дворец. Крстот потоа бил носен во литии (поворки) низ улиците на градот сè до празникот Успение на Пресвета Богородица (28 август), а патем се вршело и осветување на водата за да се измоли Божја заштита од болестите.

Поновото предание, пак, го поврзува празникот со 12-тиот век и истовремената победа на византискиот цар Мануил против Сарацените и на рускиот кнез Андреј против Бугарите. Според ова предание, и во двете војски биле носени крстови од кои заблескале небесни зраци, па како спомен на таа чудотворна помош бил востановен празникот.

Макавеи, Меден Спас и почеток на постот

На 14 август, Црквата го слави и споменот на Светите седум макавејски маченици, старозаветни јудејски херои кои пострадале затоа што одбиле да се откажат од својата вера. Со овој ден традиционално започнува и строгиот Богородичен пост, кој трае две недели.

Кај источните Словени, овој ден е познат и како „Меден Спас“ (Медовый Спас). Според традицијата, ова е денот кога за првпат се вади мед од сандаците, кој потоа се носи во црквата за да се благослови. Ова е дел од поширокиот обичај на благословување на „првите плодови“ од жетвата.

Повеќе од само празник

Овој ден е совршен пример за тоа како христијанските празници се повеќеслојни. Во него се испреплетуваат историски настани, практични потреби (заштита од болести), длабоко теолошко значење (моќта на Крстот) и древни народни обичаи (благословување на жетвата). На крајот, за верниците, 14 август е пред сè ден за почеток на духовно прочистување преку постот, во пресрет на големиот празник посветен на Богомајката.