Еди Рама со револуционерен план: Албанија ќе биде првата земја без готовина

Албанската влада, предводена од премиерот Еди Рама, има амбициозна цел да ја елиминира употребата на готовина до 2030 година, во обид да се избори со огромната сива економија во земјата.

Планот предвидува целосна транзиција кон дигитални и банкарски плаќања, но се соочува со огромен предизвик. Тоа е длабоката недоверба на граѓаните во финансискиот систем, која има корени во трауматичното искуство со пирамидалните шеми од 90-тите години.

Борба против „економијата под радарот“

Главната причина за овој потег е борбата против големата неформална економија. Се проценува дека таа изнесува помеѓу 29 и 50 проценти од бруто домашниот производ на Албанија, што ги намалува даночните приходи.

Владата планира да воведе мерки како ограничување на максималните износи за плаќањата во готовина. Целта е да се зголеми транспарентноста и да се намали просторот за циркулација на нелегални пари во финансискиот систем.

Траумата од пирамидалните штедилници

Најголемата пречка за овој план е историската недоверба на Албанците кон банките. Според истражувањата, само 34 проценти од населението им верува на финансиските институции, а помалку од половина имаат банкарска сметка.

Ова е директна последица од хаосот што настана во 1997 година. Тогаш пропаднаа големи пирамидални шеми во кои граѓаните ги изгубија своите заштеди, што доведе до насилни немири во кои загинаа околу 2.000 луѓе.

Планот на Албанија да стане безготовинско општество е храбар скок кон модерната економија, но истовремено е и судир со длабоките лузни од минатото. Додека владата гледа можност за фискална дисциплина и транспарентност, граѓаните гледаат ризик од губење контрола врз своите пари. На крајот, успехот на оваа реформа нема да зависи само од технологијата, туку од многу потешката задача – обнова на довербата помеѓу државата и нејзините граѓани.