Зошто сè уште го поместуваме часовникот, дали тоа е застарена и штетна навика?

Кога се поместуваат стрелките на часовникот? На што треба да внимавате и зошто ЕУ не успева да ја укине оваа штетна пракса

На крајот на октомври, повторно ќе го поминеме двапати годишниот ритуал на менување на времето. Во ноќта помеѓу сабота и недела, на 26 октомври, започнува зимското сметање на времето, и ќе ги вратиме часовниците еден час наназад. Иако ова значи еден час повеќе спиење, сè поголем број на научни докази покажуваат дека ова нарушување на нашиот биолошки часовник има низа негативни последици по здравјето, разгорувајќи ја долгогодишната дебата за конечно укинување на оваа пракса.

Зошто воопшто го правиме ова? Историја на промената на времето

Иако идејата постоела и претходно, првата земја што го вовела летното сметање на времето била Германија во 1916 година, за време на Првата светска војна. Целта била практична – да се заштеди јаглен за воената индустрија со тоа што ќе се искористи повеќе дневна светлина. Праксата потоа ја презеле и другите европски земји, а во поранешна Југославија е воведена во 1983 година.

Цената што ја плаќа нашето здравје

Денес, аргументот за заштеда на енергија е речиси занемарлив, но доказите за штетноста по здравјето се сè побројни. Поместувањето на часовникот го нарушува нашиот внатрешен, деноноќен ритам. Научните студии јасно покажуваат дека во деновите по промената на времето (особено во пролет), статистички се зголемува бројот на срцеви и мозочни удари, како и бројот на сообраќајни несреќи поради замор и деконцентрација. Исто така, помалкуте часови дневна светлина во зимскиот период се поврзуваат со сезонско афективно нарушување (САД) и депресија.

Заглавени во бирократскиот часовник на ЕУ

Свесна за овие проблеми, Европската Унија веќе направи чекор кон укинување на оваа пракса. Европскиот парламент уште во 2019 година со огромно мнозинство изгласа да се прекине со сезонското менување на времето од 2021 година. Но, планот е до ден-денес заглавен во Европскиот совет. Причината е бирократска и политичка: земјите-членки не можат да се договорат која временска зона да ја задржат трајно – дали летното или зимското сметање на времето.

И така, додека политичарите во Брисел не можат да се договорат, стотици милиони Европејци остануваат заглавени во времето, продолжувајќи го овој застарен и штетен ритуал двапати годишно. Зимското сметање на времето ќе трае до 30 март 2026 година.