Зошто технолошките милијардери тајно градат бункери за крајот на светот

Парадоксот на Силициумската долина: Зошто технолошките милијардери градат бункери за „судниот ден“, додека ни ветуваат утопија?

Длабоко под рајскиот пејзаж на Хаваи, Марк Закерберг гради огромен комплекс со подземно засолниште од 450 квадратни метри, со сопствени извори на енергија и храна. Во меѓувреме, други милијардери од Силициумската долина купуваат имоти на оддалечениот Нов Зеланд. За што се подготвуваат тие, а ние не го знаеме? Ова е прашањето што го поставува Би-Би-Си во својата најнова анализа, која открива еден длабок и вознемирувачки парадокс: луѓето што ја создаваат технологијата која ветува утописка иднина, се истите оние кои најмногу се плашат од апокалипсата што таа би можела да ја предизвика.

Овој тренд на „осигурување од апокалипса“ не е нов. Соосновачот на LinkedIn, Рид Хофман, уште одамна изјави дека барем половина од супербогатите во Силициумската долина имаат некаков план за бегство. Но, во последните години, стравот доби ново име: вештачка интелигенција (ВИ).

Приватниот страв, јавното ветување

Иронијата е во тоа што токму лидерите на ВИ-револуцијата се најголемите алармисти. Илја Сутскевер, ко-основач на OpenAI, наводно станал толку убеден дека се на прагот на создавање на вештачка општа интелигенција (AGI) – точката кога машините ќе достигнат човечка интелигенција – што предложил компанијата да изгради подземен бункер за своите врвни научници.

Ова го открива клучниот парадокс: додека јавно, лидери како Сем Алтман и Илон Маск ветуваат дека ВИ ќе ги излечи сите болести, ќе ги реши климатските промени и ќе воведе ера на „одржливо изобилство“, приватно, тие се длабоко исплашени од она што го создаваат. Тие ни продаваат утопија, а за себе подготвуваат бункери.

Секако, постојат и скептици кои сметаат дека целата дебата за суперинтелигентна ВИ е само одвлекување на вниманието. „Поимот за општа вештачка интелигенција е апсурден како и поимот за ‘вештачко општо возило’“, вели професорот Нил Лоренс од Кембриџ, тврдејќи дека сме премногу фокусирани на овие големи наративи, а ги пропуштаме реалните проблеми што технологијата ги создава денес.

Повеќе од само бункери – раѓање на техно-феудализам?

Без разлика дали заканата од ВИ е реална или не, однесувањето на технолошката елита открива нешто многу вознемирувачко. Тоа е слика на нова класа на „техно-феудалци“, кои веруваат дека со своето богатство можат да се изолираат од проблемите на светот, дури и од оние што самите ги создаваат. Тие имаат финансиска моќ да изградат сопствени Ноеви арки, додека остатокот од човештвото е оставен да се справи со поплавата.

Ова не е само приказна за паранојата на богатите. Таа е приказна за растечката нееднаквост и за длабокиот јаз помеѓу визијата што технолошките лидери ни ја продаваат и иднината за која тие лично се подготвуваат. Дали градат засолништа од реална закана или само од сопствената грижа на совест, можеби е помалку важно. Она што е јасно е дека во нивната визија за иднината, чамците за спасување се резервирани само за неколкумина.