Киоскот К-67: Црвениот симбол на Југославија кој на крајот заврши во музеј во Њујорк

Најдоброто од Југославија: Приказната за киоскот К-67, симболот кој го надживеа своето време.

За генерациите кои пораснаа во поранешна Југославија, тој е незаборавен симбол на урбаниот живот. Црвениот, футуристички киоск К-67 беше повеќе од само место за купување весници или виршли; тој беше икона на социјалистичкиот модернизам и симбол на една оптимистичка ера. Децении откако државата што ја претставуваше исчезна, ова ремек-дело на индустрискиот дизајн продолжува да живее, и на улиците и во најпрестижните светски музеи.

„Вселенскиот брод“ на Саша Мехтиг

Киоскот К-67 е дизајниран во 1967 година од страна на младиот словенечки архитект Саша Ј. Мехтиг. Неговиот дизајн беше револуционерен за своето време. Направен од полиестер засилен со стаклени влакна, тој беше замислен како модуларен систем кој може да се составува во различни конфигурации. Неговата футуристичка, заоблена форма, инспирирана од вселенската ера, и живите бои (најчесто црвена) го направија моментално препознатлив низ цела Југославија.

Од улиците на Белград до музејот во Њујорк

Успехот на К-67 не беше ограничен само на Југославија. Тој беше извезуван и користен низ цела Источна и Централна Европа. Сепак, најголемото признание за неговата безвременска вредност дојде многу подоцна. Денес, еден примерок од киоскот К-67 е дел од постојаната поставка на престижниот Музеј на модерна уметност (MoMA) во Њујорк, каде што е претставен како врвно достигнување на европскиот индустриски дизајн.

Гориво за југоносталгија

Причината зошто овој објект предизвикува толку силни емоции и носталгија е длабока. За многумина, тој е потсетник на едно поинакво, поуредено и можеби похумано време. Тој е симбол на јавниот простор, на модернизацијата и на оптимизмот на една земја која веруваше во иднината. Неговиот футуристички дизајн е во остар контраст со хаотичните, приватизирани и честопати неугледни урбани простори на денешните пост-југословенски градови.

На крајот, приказната за К-67 не е само југоносталгија. Таа е и приказна за моќта на добриот дизајн. Таа нè потсетува дека дури и наједноставните, секојдневни објекти можат да бидат убави, функционални и да станат траен дел од нашата колективна меморија и културно наследство.