Неверојатно, но вистинито: Научниците создадоа „мини-мозок“ што знае да ја игра видео-играта Понг

Научна фантастика или реалност? Научниците одгледуваат „мини-мозоци“ во лабораторија и ги претвораат во компјутери

Границата помеѓу научната фантастика и реалноста станува сè потенка. Во лаборатории ширум светот, научниците сега одгледуваат мали кластери на човечки мозочни клетки, т.н. органоиди или „мини-мозоци“, и ги поврзуваат со компјутери. Ова револуционерно ново поле, познато како „биокомпјутерство“ или „органоидна интелигенција“, ветува дека ќе го револуционизира компјутерството, но истовремено ја отвора и Пандорината кутија на длабоки етички прашања.

„Мини-мозокот“ што игра Понг

Колку е моќна оваа технологија? Најдобриот пример доаѓа од компанијата Cortical Labs, чии научници во 2022 година успеаја да научат „мини-мозок“ во Петриев сад да ја игра класичната видео-игра Понг. Со испраќање на електрични сигнали, клетките научиле како да ја движат платформата за да го удрат топчето. Овој експеримент докажа дека дури и мал број на неврони можат да учат и да извршуваат задачи.

Слични експерименти се прават и во лабораторијата FinalSpark во Швајцарија, каде што се обидуваат да ги искористат овие органоиди за посложени компјутерски операции. Сепак, тие се соочуваат со голем проблем: бидејќи немаат крвни садови, органоидите умираат по неколку месеци.

Зошто мозок, а не силициум?

Главната мотивација зад ова истражување е неверојатната ефикасност на човечкиот мозок. Нашиот мозок е најмоќниот и најефикасен компјутер на планетата. Тој извршува задачи за кои на еден модерен АИ суперкомпјутер му се потребни огромни дата-центри и количини на електрична енергија колку еден мал град, а сето тоа го прави со енергија доволна да запали една сијалица. Целта на биокомпјутерството е да се искористи таа биолошка ефикасност.

Етичкиот кошмар

Сепак, оваа технологија отвора и застрашувачки етички дилеми. Главното прашање, од кое се плашат дури и научниците, е: што ако овие „мини-мозоци“ во одреден момент развијат некаква форма на свест или самосвест? Дали создаваме нова форма на живот само за да ја искористиме како процесор? Дали е етички да се создаде нешто што може да чувствува, а потоа да се „исклучи“ кога експериментот ќе заврши?

Науката во оваа област напредува многу побрзо од етичката дебата. Технологијата има потенцијал за огромно добро – на пример, за тестирање на лекови за Алцхајмер и други невролошки болести. Но, таа носи и ризик од несогледливи последици. Јасно е дека е потребна итна и сериозна јавна дебата за правилата на оваа храбра, но и опасна нова гранка на науката.