Откриен е праисториски „автопат“: Како луѓето од Пелагонија пред 8.000 години

Спектакуларни откритија на Врбјанска Чука: Пронајдени фигурини, жртвеници и доказ за трговија со источна Македонија.

Десеттата сезона на археолошки истражувања на значајниот неолитски локалитет Врбјанска Чука кај Прилеп донесе спектакуларни резултати, вклучително и откривање на масивна градба и керамика која дава нови, клучни докази за трговските рути пред речиси 8.000 години. Успешната сезона традиционално ќе биде крунисана со уникатен настан – џез-концерт на самата праисториска населба.

Тајните на масивната неолитска градба

Овогодинешните ископувања беа фокусирани на масивна неолитска градба, претходно детектирана со геофизичко скенирање. Во неа се откриени извонредно зачуван под, глинени сандаци и повеќе садови со импресивни орнаменти. Најважното откритие е керамика со стил на сликање кој досега беше познат само за локалитетите во источна Македонија. Ова е првиот конкретен доказ за директна комуникација и трговија помеѓу овие два оддалечени региони во неолитот. Покрај ова, пронајдени се и голем број на фигурини, антропоморфни модели на куќи слични на оние од Тумба Маџари, жртвеници и камени алатки.

Од секири до џез-концерт: Кога минатото и сегашноста се среќаваат

Истражувањето на Врбјанска Чука е голем меѓународен и мултидисциплинарен проект, во кој учествуваат експерти и студенти од Германија, Србија и Швајцарија. Како круна на десетгодишната работа, во септември ќе биде отворена голема јубилејна изложба во прилепскиот музеј. Пред тоа, теренската работа традиционално ќе заврши со концерт на самата тумба, каде што оваа година ќе настапи џез-составот „Некст ту сајленс“ во анплагд-издание, како дел од соработката со Прилепскиот џез-викенд.

Живо наследство

Научниот придонес од овие истражувања е огромен. Откритието за трговската врска помеѓу Пелагонија и Источна Македонија ја менува нашата претстава за праисториските заедници, покажувајќи дека тие биле многу пософистицирани и подобро поврзани отколку што мислевме. Сепак, уште поважен е начинот на кој тимот го промовира локалитетот. Со организирањето на џез-концерт на 8.000 години стара населба, тие ја претвораат археологијата во живо и возбудливо искуство. Наместо да биде само мртво наоѓалиште, Врбјанска Чука станува жива сцена каде што се среќаваат древното минато и современата уметност. Ова е совршен пример за тоа како културното наследство може и треба да се направи достапно и интересно за пошироката јавност.