Трамп и Калифорнија на суд: Причината е целосно бизарна – Превисоката цена на јајцата!

Администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп поднесе тужба против сојузната држава Калифорнија.

Причината е контроверзниот закон познат како „Предлог 12“. Овој закон бара сите јајца што се продаваат во Калифорнија да потекнуваат од кокошки кои не се чуваат во кафези и кои имаат повеќе простор за живот. Тужбата предизвика големо внимание во САД.

Законот за „среќни кокошки“ и растот на цените

Законот „Предлог 12“ беше усвоен на референдум од страна на граѓаните на Калифорнија. Тој важи не само за јајцата произведени во Калифорнија, туку и за сите јајца кои се увезуваат и се продаваат таму. Бидејќи Калифорнија е огромен пазар, ова ги принуди производителите од цела Америка да ги променат своите стандарди.

Ова, пак, доведе до значително зголемување на трошоците за производство. Како резултат на тоа, цената на јајцата драстично се зголеми, не само во Калифорнија, туку и во другите сојузни држави.

Судир меѓу сојузната власт и правата на државите

Администрацијата на Трамп сега тврди дека овој закон е неуставен. Според нив, тој ја крши таканаречената „Трговска клаузула“ од Уставот на САД. Тие велат дека една сојузна држава нема право да им наметнува свои правила на сите други држави.

Целта на тужбата е да се укине законот на Калифорнија. Со тоа, ќе се овозможи продажба на поевтини јајца произведени по други стандарди. Ова е дел од пошироката агенда на Трамп за дерегулација и за намалување на цените за потрошувачите.

Јајца, кокошки и срцето на американската политика

Од една страна, оваа правна битка, иако навидум се води за кокошки и јајца, всушност ги допира самите темели на американскиот федерализам и на политичката филозофија. Калифорнија, користејќи го своето право, донесе закон кој ги одразува вредностите на нејзините гласачи – во овој случај, поголема грижа за животните и за етичко производство. Ова е позитивен пример за тоа како една сојузна држава може да се обиде да постави повисоки етички и еколошки стандарди за сите.

Сепак, од друга страна, администрацијата на Трамп има легитимен и силен аргумент дека една држава, колку и да е голема и економски моќна, не може да им наметнува економски правила на сите останати. Законот на Калифорнија создаде пазарен хаос и ги зголеми трошоците за производителите и за потрошувачите низ целата земја. Ова јасно ја покажува негативната страна на нерегулираниот пазар каде што различните стандарди можат да создадат сериозни трговски бариери внатре во самата држава.

На крајот, може да се заклучи дека ова не е само тужба за цената на јајцата, туку е суштински судир на две визии за Америка. Едната е визија за силни и независни сојузни држави кои можат да поставуваат сопствени, прогресивни стандарди. Другата е визија за силна централна власт која се бори против регулациите во име на целосно слободниот пазар и на пониските цени за потрошувачите. Одлуката на судот во овој случај ќе има далекусежни последици, не само за кокошките и за цената на појадокот, туку и за иднината на односите меѓу Вашингтон и сојузните држави.