Бразил отвори фабрика за комарци кои не пренесуваат денга

Науката возвраќа на ударот: Како Бразил произведува милиони „добри“ комарци за да се избори со смртоносната денга треска

Во еден од најгенијалните и најневообичаените пристапи во борбата против заразните болести, Бразил отвори огромна „фабрика за комарци“ која произведува речиси 200 милиони комарци неделно. Но, ова не се обични комарци. Тие се специјално „вооружени“ со бактерија која ги спречува да пренесуваат опасни болести како денга и зика. Овој проект е најголемиот обид досега да се искористи самата природа за да се победи една од најголемите здравствени закани во Латинска Америка.

Идејата, која можеби звучи бизарно, се заснова на децениско научно истражување. Во фабриката, која се наоѓа во градот Кампинас, се одгледува видот на комарец *Aedes aegypti* – главниот преносител на денга треската. Но, овие комарци се намерно заразени со природна бактерија наречена Волбахија (Wolbachia).

Како функционира овој биолошки „хак“?

Бактеријата Волбахија е безопасна за луѓето, но кога ќе се најде во телото на комарецот, таа делува како штит. Таа го спречува вирусот на денга (како и на зика и чикунгуња) да се размножува во комарецот. Како резултат на тоа, дури и ако комарецот касне заразен човек, тој не може понатаму да го пренесе вирусот на други луѓе.

Уште поважно, бактеријата се пренесува на потомството. Кога овие „добри“ комарци ќе се пуштат во природата, тие се парат со дивата популација. Женките ја пренесуваат бактеријата на своите јајца, и со текот на времето, целата локална популација на комарци станува неспособна да ја шири болеста.

Повеќе од само експеримент – трка со времето

Бразил се одлучи на овој масовен чекор поради очај. Во 2024 година, земјата ја доживеа најлошата епидемија на денга треска во својата историја, со над 80% од сите пријавени случаи во светот. Денга треската предизвикува висока температура, силни болки во мускулите и зглобовите, а во тешки случаи може да доведе до внатрешно крварење и смрт.

Овој метод, развиен од Светската програма за комарци (World Mosquito Program), веќе е успешно применет во помал обем во неколку други земји, каде што довел до драстично намалување на бројот на заболени. Фабриката во Бразил е досега најголемиот и најамбициозен обид да се примени оваа технологија на национално ниво.

Овој проект е совршен пример за тоа како науката може да понуди иновативни и еколошки решенија за најголемите здравствени предизвици. Наместо да ја труеме околината со инсектициди, ние користиме природен механизам за да ја претвориме самата природа во наш сојузник. Тоа е буквално борба против комарците – со помош на комарци.