Од денес ништо не е исто: ЕУ почнува со драконски казни за вештачката интелигенција

На 2 август 2025 година, Европската унија започнува со построга контрола на вештачката интелигенција, со активирање на клучни одредби од Законот за вештачка интелигенција, вклучително и можноста за изрекување драконски казни.

Овој датум е важна пресвртница во регулацијата на технологијата. Иако законот е во сила веќе една година, од денес започнува неговата практична примена. Компаниите кои нудат AI услуги и производи сега ќе бидат под буден надзор на националните регулаторни тела.

Казни до 35 милиони евра или 7% од приходот

Најголемата промена е воведувањето на санкции. Компаниите кои ќе го прекршат законот се соочуваат со огромни казни. Максималната казна изнесува 35 милиони евра или 7% од вкупниот годишен глобален приход на компанијата, во зависност од тоа која сума е поголема.

Земјите-членки на ЕУ сега мора да ги именуваат телата кои ќе го спроведуваат законот. Овие тела ќе имаат овластување да истражуваат, да вршат надзор и да изрекуваат казни.

Правила за ChatGPT и конкурентите

Нови правила се воведуваат и за големите јазични модели како Gemini и ChatGPT. Европската комисија понуди доброволен Кодекс на однесување кој треба да помогне во усогласувањето со законот.

Големите компании како Google и OpenAI веќе се согласија да го потпишат кодексот. Сепак, Meta одби, тврдејќи дека правилата ги задушуваат иновациите. Поради ова, Meta ќе биде под зголемен мониторинг од страна на регулаторите.

Активирањето на Законот за вештачка интелигенција го означува почетокот на најголемиот светски експеримент во регулација на технологијата, позиционирајќи ја Европа како глобален законодавец. Додека целта е да се заштитат граѓаните и да се поттикне доверба, постои реален ризик дека строгите правила и казните би можеле да ги забават иновациите и да им наштетат на помалите компании. На крајот, успехот на овој закон нема да зависи само од висината на казните, туку од способноста на регулаторите да најдат баланс помеѓу заштитата и напредокот.