Кога Земјата речиси останала без живот

Земјата неколку пати се соочувала со услови што можеле целосно да го избришат животот од нејзината површина.

Минатото на нашата планета

Научниците укажуваат дека древната Земја изгледала сосема поинаку – без кислород во атмосферата, со обилни количини амонијак и метан. Океаните личеле на густа врела супа, во која опстојувале единствено екстремофилни бактерии. Се претпоставува дека животот започнал многу рано, можеби уште пред 4 милијарди години, но неговата судбина драматично се променила со т.н. кислородна катастрофа.

Кислородната катастрофа

Пред околу 2,4 милијарди години, цијанобактериите почнале масовно да произведуваат кислород преку фотосинтеза. Концентрацијата на О₂ пораснала од речиси незабележливи вредности до сегашните 21 проценти. Иако денес тоа го сметаме за предуслов за живот, тогашниот кислород бил отровен за голем дел од организмите и предизвикал масовни изумирања.

Истражување со изотопи на селен

Тимот на Михаел Кипп од NASA проучувал изотопи на селен во древни карпи од Гренланд и Јужна Африка. Нивните анализи покажуваат дека кислородот останал стабилно висок околу 200 милиони години, а потоа нагло исчезнал и останал на ниско ниво милијарда години. Во тие периоди животот можел да исчезне, па повторно да се појави.

Живот скриен во длабочините

И покрај драматичните промени, делови од океаните останале без кислород и токму таму се зачувале примитивни форми на живот. Тоа им овозможило на организмите да се приспособат на новите услови и да преживеат сè додека повторно не се појавил кислородот во атмосферата.

Последици за астробиологијата

Овие сознанија носат важна порака: присуството на кислород на други планети не мора да значи и присуство на живот. Можно е животот таму веќе да исчезнал. Истражувањата за кислородната катастрофа ја продлабочуваат нашата слика за тоа колку е кревка рамнотежата на живиот свет и колку пати Земјата била на работ на целосно исчезнување.