Ридот со 85 букви и други места со невозможни имиња

Повеќе од само зборови: Приказната за ридот со 85 букви и зошто најдолгите имиња на места во светот се всушност цели приказни

На Нов Зеланд постои еден рид со име толку долго што влезе во Гинисовата книга на рекорди: Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu. Додека светот се мачи само да го погледне, а камоли да го изговори, ова име од 85 букви не е само географска чуденка, туку фасцинантен прозорец кон еден поинаков начин на разбирање на светот, каде што името на едно место не е само етикета, туку цела приказна.

Овие неверојатно долги имиња, кои се наоѓаат и во други делови од светот како Шпанија и Финска, честопати предизвикуваат смеа. Но, тие се производ на специфични јазични семејства и длабока културна поврзаност со земјата.

Распакување на легендата – приказната за Таматеа

Името на новозеландскиот рид, кој локалното население го нарекува едноставно Таумата, потекнува од маорскиот јазик и во превод значи: „Врвот каде што Таматеа, човекот со големи колена, освојувачот на планини, голтачот на земја кој патуваше наоколу, ѝ свиреше на својата флејта на својата сакана“. Според легендата, Таматеа бил голем воин чиј брат загинал во битка токму на тој рид. Скршен од тага, тој со денови останал на врвот, свирејќи тажна мелодија на својата флејта во спомен на својот брат. Името е жив споменик на таа приказна.

Јазичната тајна – моќта на аглутинацијата

Причината зошто вакви имиња се можни лежи во структурата на јазикот. Јазиците како маорскиот, финскиот или баскискиот (кој се зборува во Шпанија) се „аглутинативни“. Тоа значи дека тие формираат долги, сложени зборови со „лепење“ на низа помали зборови и морфеми, од кои секој носи свое значење. Англискиот и македонскиот, од друга страна, се претежно „аналитички“ јазици – ние користиме посебни зборови (предлози, членови) за да ја составиме истата реченица.

Кога светот го скрши јазикот – лекцијата од Ејафјадлајекул

Понекогаш, овие имиња стануваат глобално познати на драматичен начин. Исландскиот вулкан Ејафјадлајекул во 2010 година го парализираше светскиот авиосообраќај, но истовремено ги „парализираше“ и јазиците на новинарите ширум светот. Нивната мака да го изговорат името стана глобален мем и потсетник дека англоцентричниот свет не е навикнат на поинакви јазични структури.

Имињата како мапи на душата и земјата

Овие долги, описни имиња се многу повеќе од само куриозитет. Тие се доказ за една подлабока, поинтимна врска помеѓу луѓето и земјата на која живеат. Името не е само точка на мапата, туку е дел од колективната меморија, чувар на легендите и историјата. Во модерен свет исполнет со генерички и функционални имиња, овие лингвистички скапоцени камења нè потсетуваат дека секое место има своја приказна, а понекогаш, таа приказна е толку голема што е потребно 85 букви за да се раскаже.