Телата на кит-ајкулите се прекриени со лузни, а виновни се луѓето

Парадоксот на „смртоносното пријателство“: Научниците откриваат дека телата на кит-ајкулите се прекриени со лузни, а главни виновници се луѓето

Во еден од најголемите парадокси на модерниот еко-туризам, ново меѓународно истражување открива мрачна вистина: најголемата риба во светот, нежниот џин познат како кит-ајкула, сè повеќе страда од последиците на човечкото влијание. Студијата покажува дека дури 62% од единките во водите на Западна Папуа, Индонезија, имаат лузни и повреди предизвикани од судири со рибарски платформи и туристички бродови.

Истражувањето, предводено од д-р Еди Сетјаван, било спроведено во периодот од 2010 до 2023 година во морскиот предел познат како „Птичја Глава“ (Bird’s Head Seascape), област која е позната по својот исклучителен биодиверзитет. Со проучување на уникатните шари на точки кои секоја кит-ајкула ги има (слично на човечки отпечаток од прст), научниците идентификувале 268 различни единки.

Резултатите се загрижувачки. Огромното мнозинство од повредите се помали гребнатинки, кои настануваат кога овие џиновски риби се тријат од дрвените рибарски платформи, познати како „багани“, или од туристичките бродови. Сепак, кај речиси 18% од единките биле забележани и сериозни повреди, како длабоки исеченици, па дури и ампутации на перките.

Зошто ајкулите се приближуваат до луѓето?

Иронично, причината за овие повреди лежи во уникатното „пријателство“ помеѓу ајкулите и локалните рибари. Кит-ајкулите научиле дека околу „баганите“, од чии мрежи рибарите ја вадат ситната риба, секогаш има лесен оброк. Тие се собираат околу платформите за да се хранат, што ги прави лесно достапни и за туристите кои доаѓаат да пливаат со нив. Оваа симбиоза создаде профитабилен еко-туризам, но истовремено ги изложи животните на постојан ризик од повреди.

Трка за спас на нежните џинови

Кит-ајкулите се наоѓаат на Црвената листа на загрозени видови. Нивната популација на глобално ниво е намалена за повеќе од 50% во последните 75 години. Тие се долговечни животни кои полово созреваат дури по 30-тата година, што значи дека нивната популација се обновува исклучително бавно. Поради тоа, секоја повреда, па дури и најмалата, може да го зголеми ризикот од инфекции и да го загрози опстанокот на поединечните единки, а со тоа и на целиот вид.

Научниците не повикуваат на запирање на туризмот, туку на негово одржливо управување. „Нашата идеја е да соработуваме со властите за да се воведат едноставни измени на ‘баганите’ и бродовите, како што е отстранување на острите метални ивици“, вели д-р Марк Ердман, еден од коавторите на студијата. Оваа приказна е моќен потсетник дека дури и нашите најдобри намери, како што е желбата да се види еден од најубавите морски џинови одблиску, можат да имаат ненамерни, негативни последици. Заштитата на овие суштества не бара да се држиме настрана, туку да научиме како да коегзистираме со нив на начин кој е безбеден и за нас и, уште поважно, за нив.