Ја поминавме првата климатска точка од која нема враќање – започна масовното изумирање на коралите

Во еден од најмрачните и најдиректните извештаи досега, тим на водечки светски научници предупреди дека Земјата веќе ја поминала првата, катастрофална климатска „точка на пресврт“ – масовното изумирање на тропските корални гребени. Ова не е предвидување за иднината, туку констатација на нешто што веќе се случува, а последиците ќе бидат катастрофални не само за океаните, туку и за егзистенцијата на стотици милиони луѓе.

Извештајот, подготвен од истражувачи од Универзитетот во Ексетер и финансиран од фондацијата на Џеф Безос, предупредува дека сме на работ да поминеме уште неколку вакви точки, вклучително и колапс на Амазонската прашума и на клучните океански струи.

Што е „точка на пресврт“ и зошто е ова толку опасно?

Климатските „точки на пресврт“ се прагови, по чие поминување, одредени екосистеми влегуваат во неповратна фаза на колапс, без разлика на нашите идни напори да ги намалиме емисиите. За коралните гребени, таа точка била достигната кога глобалната температура се зголемила за 1,2°C во однос на прединдустриското ниво. Со оглед на тоа што денес затоплувањето е веќе околу 1,4°C, научниците велат дека оваа граница е веќе помината.

„Повеќе не можеме да зборуваме за климатските точки на пресврт како за нешто што доаѓа. Првата – масовното изумирање на тропските корали – веќе се случува“, изјави професорот Тим Лентон, еден од авторите на извештајот.

Повеќе од само убавина – основа на животот

Зошто е ова толку важно? Коралните гребени не се само убави подводни градини; тие се дом на една четвртина од целиот морски жив свет. Нивното уништување е директен удар врз рибарството, туризмот и заштитата на крајбрежјата, од кои зависат стотици милиони луѓе. Светот моментално го доживува четвртото и најлошо глобално избелување на коралите досега, каде што над 80% од гребените се погодени од екстремните температури на океаните.

Има ли уште надеж? Научниците се поделени

Иако извештајот слика мрачна слика, не сите научници се согласуваат дека битката е целосно изгубена. Некои експерти, како професорот Питер Мамби, тврдат дека одредени видови на корали покажуваат изненадувачка отпорност и дека би можеле да се прилагодат дури и на потоплите мориња. Тие предупредуваат дека ширењето на фатализам може да биде контрапродуктивно, бидејќи може да доведе до целосно откажување од напорите за нивна заштита.

Сепак, сите се согласни дека единствениот начин да се спаси она што останало е преку итни и драстични намалувања на емисиите на стакленички гасови. Без тоа, температурата ќе го достигне критичниот праг од 1,5°C веќе во следната деценија, со што ќе бидат активирани и други, уште поопасни точки на пресврт.

Извештајот е последен, најгласен аларм. Пораката, запишана во избелените скелети на коралите, е јасна: времето за дејствување истекува, а последиците од нашето неделување веќе ги чувствуваме.