Гоце Делчев: 122 години од смртта на македонскиот титан на слободата

Почит на 4 мај: Државнички и граѓански поклони пред гробот во Скопје

На 4 мај 2025 година, Република Македонија одбележува 122 години од смртта на својот голем син, македонскиот револуционер и неспорен борец за слобода, Гоце Делчев. Низ целата земја денеска се оддава длабока почит кон неговото дело и жртва. Централните настани се случуваат во главниот град, Скопје, каде бројни делегации и граѓани традиционално ќе положат свежо цвеќе пред неговиот гроб.

Пред вечното почивалиште на Гоце Делчев, сместено во дворот на црквата „Свети Спас“ во Скопје, денеска ќе присуствуваат повеќе високи државни и партиски делегации. Собраниска делегација предводена од потпретседателот на Собранието, Антонијо Милошоски, во чиј состав се и пратениците Велика Стојкова-Серафимовска, Сања Лукаревска и Павле Арсовски, ќе оддаде почит.

Владина делегација, предводена лично од премиерот Христијан Мицкоски, во чиј состав се министрите за внатрешни работи и за образование и наука, Панче Тошковски и Весна Јаневска, исто така ќе положи цвеќе. Покрај официјалните претставници, почит кон ликот и делото на Делчев ќе оддадат и партиски делегации, претставници на здруженија и голем број граѓани.

Ликот и делото: Животот на револуционерот Гоце Делчев (Од Кукуш до Баница)

Гоце Делчев е роден на 4 февруари 1872 година во Кукуш, во семејството на Султана и Никола Делчеви. Уште од млади години покажувал афинитет кон знаењето и борбата за правда. Се школувал во престижната Солунска машка гимназија. Подоцна, својата едукација ја продолжил на Воената академија во Софија.

По завршувањето на образованието, работел како учител во Штип, период кој е клучен за неговото вклучување во револуционерното движење. Како активен член на Централниот комитет на Тајната македонско-одринска револуционерна организација (ТМОРО), подоцна позната и како ВМРО, Гоце Делчев посветено работел на терен.

Негова главна задача била создавање и зајакнување на мрежата на тајни бази, локални комитети и добро организирани комитски чети на Организацијата низ Македонија и Одринско. Учествувал на историскиот Солунски конгрес на ВМРО во 1896 година, каде биле поставени темелите на идната борба. До 1901 година ја извршувал и важната функција на задграничен претставник на ВМРО во Софија, претставувајќи ја организацијата пред меѓународни фактори.

Визијата на Делчев надминала едноставна територијална борба. Тој го разбирал светот како поле за културен натпревар меѓу народите, идеал кој и денес е актуелен. Македонскиот револуционер трагично го загуби својот живот на 4 мај 1903 година. Тоа се случи во селото Баница, во близина на Сер, за време на неговото патување кон овој град. Неговата смрт била голем удар за Организацијата, но неговите идеи продолжиле да живеат.

Патот до почивалиштето: Приказната за останките на Делчев

По убиството на 4 мај 1903 година, посмртните останки на Гоце Делчев првично биле привремено чувани во селото Баница. Таму останале се до 1917 година. Потоа, неговите коски биле пренесени во Ксанти, град кој тогаш бил под бугарска контрола. Оттука, останките биле преместени во Софија.

До 1923 година, ковчежето со коските на Делчев било чувано во домот на Михаил Чаков во Софија, револуционер и близок соработник. Конечно, остварувајќи ја желбата да почива во својата татковина, останките на Гоце Делчев биле свечено пренесени во тогашна Народна Република Македонија на 11 октомври 1946 година. Нивното конечно и денешно вечно почивалиште е во дворот на црквата „Свети Спас“ во Скопје.

Во името на Делчев: Државна награда за научни достигнувања на денот на херојот

Во знак на почит кон ликот и делото на Гоце Делчев и неговиот придонес за развојот на македонската мисла, Република Македонија ја доделува државната награда која го носи неговото име. Државната награда „Гоце Делчев“ се доделува секоја година токму на 4 мај. Ова високо национално признание е наменето за значајни остварувања во областа на науката во земјава. Со ова, државата симболично го поврзува неговиот визионерски дух со стремежот кон научен напредок и знаење.