Дали големиот балон на вештачката интелигенција е пред пукање?

Дали еуфоријата за вештачката интелигенција завршува? Инвеститорите панично купуваат осигурување од пад на пазарот.

Возот на незапирливиот „хајп“ околу вештачката интелигенција (АИ) ги покажува првите знаци на забавување. По речиси три години на култна посветеност и вртоглав раст на акциите, серија на разочарувачки производи, лоши деловни резултати и нервоза на берзата ги натераа инвеститорите да се запрашаат: дали меурот на вештачката интелигенција е пред пукање? Иако е рано да се зборува за целосен крах, расположението на Волстрит се менува од еуфорија во страв.

Првите пукнатини: Од разочарувањето на ChatGPT-5 до падот на акциите

Сигналите за „ладење“ доаѓаат од сите страни. „Мета“, која до вчера нудеше милионски бонуси за АИ експерти, сега го замрзнува вработувањето. Долгоочекуваниот ChatGPT-5 на OpenAI, кој беше најавуван како револуција, се покажа како само инкрементално подобрување, далеку од ветените „докторски“ способности. Како резултат на тоа, акциите на технолошките гиганти како Nvidia, Microsoft и Palantir забележаа значителен пад.

Најзагрижувачки е извештајот од престижниот МИТ, кој открива дека дури 95% од корпоративните АИ проекти не успеале да ја постигнат својата главна цел – зголемување на приходите. Дури и лидерите како OpenAI сè уште „горат“ милијарди долари капитал, без јасен пат до профитабилност.

Страв од повторување на „дот-ком“ балонот

Оваа ситуација ги натера инвеститорите да почнат масовно да купуваат т.н. „пут опции“, кои служат како осигурување во случај на ненадеен пад на пазарот. Стравот од повторување на сценариото од 2000-та година, кога пукна „дот-ком“ меурот и збриша илјадници милијарди долари, е сè пореален. Тогаш, како и сега, постоеше огромна еуфорија за технологија која ветуваше дека ќе го смени светот, но многу од компаниите немаа реален бизнис модел.

Влез во „долината на разочарувањето“

Експертите се поделени. Оптимистите велат дека ова е само здрава и неопходна корекција на пазарот. Песимистите, како технолошкиот публицист Ед Цитрон, велат: „Поминаа три лета, а сè уште нема докази дека сето ова е вистина“. Најверојатно, вистината е некаде на средина. Според познатиот „циклус на хајп“ на Гартнер, технологијата на АИ сега го поминува „Врвот на пренапумпани очекувања“ и влегува во т.н. „Долина на разочарувањето“.

Ова не е крај на вештачката интелигенција, туку крај на слепата еуфорија. Ова е моментот на отрезнување, кога слабите компании ќе пропаднат, а само оние кои ќе понудат реална вредност и одржлив бизнис модел ќе преживеат и ќе ја обликуваат иднината.