Најголемата еколошка победа во историјата: Како светот успеа да ја закрпи дупката во озонската обвивка

16 септември – Меѓународен ден за заштита на озонската обвивка: Приказна за најуспешниот еколошки договор во историјата.

Светот денеска го одбележува Меѓународниот ден за заштита на озонската обвивка, славејќи го Монтреалскиот протокол – историскиот глобален договор кој успешно го запре уништувањето на виталниот штит на Земјата. Приказната за озонската обвивка е редок, но моќен пример за глобален еколошки успех, кој нуди клучна лекција на надеж во нашата сегашна борба против климатските промени.

„Дупката на небото“ и глобалната паника

Во средината на 1980-тите, научниците го открија шокантниот факт дека над Антарктикот се појавила огромна „дупка“ во озонската обвивка – слојот во стратосферата кој нè штити од штетното ултравиолетово зрачење. Ова откритие предизвика глобална паника. Науката брзо го идентификуваше виновникот: хемикалии наречени хлорофлуоројаглероди (CFCs), кои масовно се користеа во фрижидери, клима уреди и спрејови.

Монтреалскиот протокол: Кога светот се обедини

Соочени со јасна и присутна опасност, светските лидери реагираа со невидена брзина. На 16 септември 1987 година, тие го потпишаа Монтреалскиот протокол, обврзувајќи се на постепено укинување на производството и употребата на CFCs. Овој договор денес е универзално ратификуван од сите земји во светот и се смета за најуспешен меѓународен еколошки договор во историјата.

Резултатите се видливи: озонската обвивка полека, но сигурно заздравува. Се предвидува дека дупката над Антарктикот ќе се врати на нивоата од 1980 година околу 2066 година.

Лекција за климатските промени?

Успехот на Монтреалскиот протокол е модел кој нуди важна лекција за денешната, далеку покомплексна борба со климатските промени. Тој успеа бидејќи имаше јасна научна согласност за проблемот, мал број на индустрии кои требаше да се регулираат и достапни технолошки алтернативи. Проблемот со климатските промени е потежок, бидејќи „виновникот“ е целиот глобален економски систем заснован на фосилни горива.

Сепак, приказната за озонската обвивка останува моќен симбол на надежта. Таа е доказ дека кога науката, политиката, индустријата и јавноста ќе работат заедно, човештвото е способно да ги реши дури и најголемите глобални еколошки кризи. Тоа е лекција која денес ни е потребна повеќе од било кога.