Денес започнува есента, но денот и ноќта не се еднакви: Науката зад заблудата

Денес започнува есента, но денот и ноќта не се еднакви: Науката зад есенската рамноденица и мистеријата на „еквилуксот“

Со заладувањето на утрата и златните нијанси во природата, полека се збогуваме со летото. Денес, 22 септември, во 20:19 часот по македонско време, официјално започнува есента. Овој момент, познат како есенска рамноденица (еквиноциј), го означува почетокот на новата сезона на северната хемисфера, но и крие една интересна астрономска „измама“.

Есенската рамноденица е точниот момент кога Сонцето, во своето привидно движење, го преминува небесниот екватор, движејќи се кон југ. Од овој ден натаму, ноќите стануваат подолги од деновите, сè до зимската краткодневица. Ова се случува поради наклонот на Земјината оска додека таа кружи околу Сонцето, поради што северната хемисфера почнува да добива помалку директна сончева светлина.

Зошто денот и ноќта не се еднакви на денот на „рамноденицата“?

Името „рамноденица“ потекнува од латинските зборови за „еднаков“ (aequus) и „ноќ“ (nox), што сугерира дека на овој ден, денот и ноќта траат точно по 12 часа. Сепак, ова е честа заблуда. На денот на рамноденицата, денот е всушност неколку минути подолг од ноќта. Причината за ова лежи во два фактори:

1. Атмосферската рефракција: Земјината атмосфера ја прекршува (витка) сончевата светлина. Поради ова, ние го гледаме Сонцето на хоризонтот неколку минути пред тоа физички да изгрее, и неколку минути откако веќе зашло. Ова ни „подарува“ неколку дополнителни минути дневна светлина.
2. Дефиницијата за изгрејсонце: Изгрејсонцето се дефинира како моментот кога горниот раб на Сонцето ќе се појави на хоризонтот, а не неговиот центар. Истото важи и за зајдисонце. Ова додава уште малку време на траењето на денот.

Вистинскиот ден на еднаквост – Еквилукс

Денот кога денот и ноќта се навистина најблиску до 12 часа се нарекува еквилукс (од латинските зборови за „еднаква светлина“). Поради горенаведените фактори, еквилуксот на северната хемисфера секогаш се случува неколку дена по есенската рамноденица. За нашата географска ширина, тоа ќе биде на 25 септември.

Повеќе од само датум – почеток на нова енергија

Без разлика на овие астрономски прецизности, денешниот ден е важна пресвртница. Есенската рамноденица не е само почеток на календарската есен; таа е и симболичен момент на баланс и транзиција. Тоа е време кога природата почнува да се повлекува и да се подготвува за зимскиот одмор, поттикнувајќи нè и нас да забавиме, да се свртиме навнатре и да ги собереме плодовите од она што сме го посеале во текот на годината. Тоа е покана да се најде рамнотежа помеѓу светлината и темнината, и во природата и во нас самите.