Зошто сè уште ги поместуваме часовниците кога 84% од Европејците се против?

Во ноќта меѓу сабота и недела (26-ти кон 27-ми октомври), повторно ќе се соочиме со годишниот ритуал на поместување на часовникот, кога ќе се вратиме на зимското сметање на времето. Стрелките на часовникот во 3 часот наутро ќе се вратат на 2 часот, што ќе ни донесе еден час повеќе сон и порано стемнување во попладневните часови. Но, зад оваа мала утеха се крие едно големо разочарување: иако Европската Унија пред неколку години најавуваше крај на оваа практика, се чини дека бирократските лавиринти и недостатокот на договор ја оставија одлуката „на чекање“ на неодредено време.

Иако незадоволството од поместувањето на часовникот е огромно – во јавна анкета на Европската комисија од 2018 година, огромни 84% од испитаниците се изјасниле за негово укинување – традицијата, започната уште во Првата светска војна, продолжува да опстојува. Европскиот парламент дури и изгласа укинување на оваа практика од 2021 година, но тука сè застана.

Зошто сè уште ги поместуваме часовниците?

Проблемот настана кога земјите-членки не можеа да се договорат околу клучното прашање: на кое време трајно да се остане – летното или зимското? Додека земји како Франција и Полска се залагаа за трајно летно сметање на времето, други, како Финска и Холандија, го претпочитаа зимското. Овој недостаток на консензус, во комбинација со подоцнежните глобални кризи како пандемијата, целосно го турна прашањето во втор план.

Според моменталните директиви на ЕУ, практиката ќе продолжи најмалку до 2026 година, што значи дека ритуалот на „губење“ на еден час напролет и „добивање“ на еден час наесен останува дел од нашата реалност.

Повеќе од само прашање на време – додека Европа се мисли, светот веќе одлучи

Додека Европската Унија е заглавена во дебати, многу земји ширум светот одамна ја напуштија оваа застарена практика. Русија трајно премина на зимско сметање на времето уште во 2014 година, додека Турција две години подоцна одлучи да остане на трајно летно време. Гигантите како Кина, Индија и Јапонија, исто така, не ги менуваат своите часовници.

Овој глобален тренд врши дополнителен притисок врз ЕУ конечно да донесе одлука и да стави крај на практиката која многу експерти ја сметаат не само за непотребна, туку и за штетна по човековото здравје и биоритам.

На крајот, приказната за поместувањето на часовникот е совршен пример за еден бирократски парадокс: иако огромното мнозинство од граѓаните сакаат промена, политичката неслога ја одржува во живот една навика која повеќето ја презираат. Дотогаш, останува да го „добиеме“ оној еден час наесен и да се жалиме кога ќе ни го „украдат“ напролет.