Како се раѓа планета? Астрономите од Аризона ја снимија ‘бебе-планетата’ WISPIT 2b

НАСА ја објави првата фотографија од ‘бебе-планета’ како се раѓа во вселенска ‘колевка’

Во неверојатен астрономски подвиг, научниците за првпат во историјата успеаја директно да фотографираат „бебе-планета“ (протопланета) во самиот чин на нејзиното формирање, скриена во празнината на гасниот диск околу својата млада ѕвезда. Ова откритие, направено од астрономи од Универзитетот во Аризона, не е само спектакуларна фотографија; тоа е крунски доказ за теоријата стара со децении за тоа како се создаваат планетарните системи, вклучително и нашиот Сончев Систем.

Новооткриената планета, наречена WISPIT 2b, е гасен џин околу 5 пати помасивен од нашиот Јупитер. Таа е неверојатно млада, стара само околу 5 милиони години (за споредба, Земјата е стара 4,5 милијарди години) и се наоѓа на 437 светлосни години од нас.

Потврдена теоријата стара со децении: Планетите се ‘чистачи’ на дискови

Она што го прави ова откритие историско е локацијата на планетата. Младите ѕвезди се опкружени со огромен „протопланетарен диск“ од гас и прашина – материјалот од кој се раѓаат планетите. Астрономите долго време забележувале мистериозни празнини, кои изгледаат како темни прстени во овие дискови (слично на прстените на винил плоча). Теоријата отсекогаш била дека овие празнини ги создаваат токму младите планети, кои со својата гравитација го „чистат“ или „вшмукуваат“ материјалот на нивната патека додека растат. Се верува дека токму вака Јупитер и Сатурн ги исчистиле прстените во нашиот Сончев Систем.

Иако теоријата беше општоприфатена, досега никој не успеал директно да сними планета во средината на таква празнина. Тимот од Аризона, предводен од Леирд Клоуз и Ришел ван Капелвин, го направи токму тоа – ја фотографираа WISPIT 2b во празнината на дискот околу ѕвездата WISPIT 2.

Како се слика раѓање на планета? Со следење на ‘H-alpha’ светлината

Фотографирањето на планета оддалечена 437 светлосни години, која е скриена до блескава ѕвезда, е речиси невозможен технички предизвик. Тимот го постигнал ова користејќи го моќниот телескоп Magellan во Чиле и специјален инструмент наречен MagAO-X, кој е дизајниран да детектира специфичен тип на светлина познат како H-alpha (водород-алфа).

Кога планетата-бебе е доволно голема, таа со својата гравитација го привлекува околниот водороден гас од дискот. Овој гас, паѓајќи врз планетата, се загрева до екстремни температури и формира еден вид „прстен од плазма“ околу неа, кој емитува црвена H-alpha светлина. Инструментот MagAO-X бил во можност да го „фати“ токму тој слаб црвен сјај, кој ја издал позицијата на планетата WISPIT 2b. Ова не е само откритие; ова е првата фотографија од самиот чин на раѓање на еден нов свет.