Решена мистерија стара 2000 години: Научниците го открија идентитетот на римската дама

Решена мистерија стара 2000 години: Како модерната наука го откри идентитетот на мистериозната жена која му донела слобода на својот град

Во еден од најфасцинантните примери на „археолошка детективска работа“, меѓународен тим на научници успеа да го реши идентитетот на мистериозната мермерна глава пронајдена пред две децении во античкиот град Херсонес на Крим. Преку сложена, интердисциплинарна анализа, тие открија дека портретот ѝ припаѓа на Лаодика, моќна жена од 2-от век од нашата ера, чие политичко влијание било клучно за обезбедување на статус на слободен град под римска власт.

Мермерната глава, извонредно сочувана и покрај оштетувањата, била откриена во 2003 година во подрумот на голема римска куќа. За разлика од многу антички скулптури, кои се наоѓаат без контекст, оваа била пронајдена во јасен археолошки слој, заедно со монети и керамика, што овозможило прецизно датирање. Уште од почетокот било јасно дека се работи за важна личност – главата била дел од статуа во природна големина, висока речиси два метри, која најверојатно стоела на јавен простор, како градскиот плоштад (агора).

Спој на археологија, хемија и историја на уметност

За да ја откријат нејзината приказна, научниците користеле цел арсенал на модерни техники:

• Радиојаглеродно датирање на јагленот од околните слоеви покажало дека главата била закопана во периодот помеѓу 60 и 240 година од нашата ера.
• Изотопска анализа открила дека мермерот потекнува од познатите каменоломи на грчкиот остров Парос, од каде што се набавувал најквалитетниот и најскапиот камен, резервиран само за ексклузивни нарачки.
• Микрохемиска анализа детектирала траги од црвен пигмент, што значи дека статуата некогаш била обоена, како и докази за древни поправки, покажувајќи дека била грижливо одржувана.

Стилската анализа на фризурата и цртите на лицето, кои се спој на римски реализам и грчки идеализам, го сместила портретот во средината на 2-от век, во времето на царот Антонин Пиј.

Клучот во камените натписи

Вистинскиот пробив дошол од анализата на античките натписи пронајдени во Херсонес. Еден од нив, пронајден на постамент за статуа, ја слави Лаодика, ќерка на Хероксен и сопруга на Тит Флавиј Партенокле, член на едно од најбогатите семејства во градот. Натписот, датиран во истиот период, наведува дека градот ѝ подигнал статуа во знак на благодарност за нејзините заслуги.

Научниците го поврзале ова со најважниот политички настан за Херсонес во тоа време: успешното добивање на статус на „слободен град“, што им давало значителна автономија и даночни олеснувања. Иако не се знае точната улога на Лаодика, фактот што ѝ била посветена јавна статуа е силен доказ дека нејзиното влијание, веројатно преку семејните врски и богатство, било клучно во преговорите со Рим.

Откритието на идентитетот на Лаодика е многу повеќе од само решавање на археолошка загатка. Тоа ја менува нашата перцепција за улогата на жените во политиката на Римската империја, покажувајќи дека дури и во далечните провинции, моќните жени не биле само пасивни набљудувачи, туку активни учесници кои ја обликувале судбината на своите градови. Приказната за Лаодика, извлечена од анонимноста по речиси 2.000 години, е триумф на модерната наука и доказ дека историјата е полна со заборавени хероини кои чекаат повторно да бидат откриени.