Гладта на вештачката интелигенција ја воскресна нуклеарната енергија

Новата златна треска е радиоактивна: Како гладта за енергија на вештачката интелигенција предизвика глобална трка за ураниум

Во еден од најнеочекуваните пресврти на модерната економија, вештачката интелигенција (ВИ), најнапредната технологија на денешницата, ја воскресна нуклеарната енергија, технологија од минатиот век. Огромната и незаситна потреба за електрична енергија за напојување на ВИ дата-центрите предизвика ренесанса на нуклеарната енергија, а со тоа и глобална трка за нејзиното гориво – ураниумот.

Повеќе од една деценија по катастрофата во Фукушима, кога светот се чинеше дека ѝ врти грб на нуклеарната енергија, реалноста на климатските промени и експлозивниот раст на ВИ драстично ја сменија сликата. ВИ моделите бараат колосални количини на стабилна, 24/7 електрична енергија која обновливите извори како сонцето и ветерот не можат секогаш да ја обезбедат. Нуклеарните централи се наметнуваат како единственото чисто и сигурно решение, што предизвика нагол скок во побарувачката за ураниум.

Според Светската нуклеарна асоцијација, побарувачката за ураниум се очекува да се зголеми за речиси една третина до 2030 година. Проблемот е што понудата не може да го следи ова темпо. Повеќето од постоечките рудници се пред исцрпување, а отворањето на нови е бавен, скап и комплициран процес кој бара години за дозволи и развој. Ова создава „значаен јаз“ помеѓу понудата и побарувачката, што ја турка цената на ураниумот нагоре.

Геополитиката на радиоактивното гориво

Оваа трка е дополнително комплицирана од геополитиката. Пазарот на ураниум е опасно централизиран. Околу 40% од светското производство доаѓа од Казахстан, додека Русија контролира речиси половина од светскиот капацитет за збогатување на ураниум. Војната во Украина и растечките тензии ги принудија западните земји итно да бараат алтернативни извори за да ја намалат својата зависност од Москва.

Нова Студена војна за енергетска независност

Како одговор на оваа криза, западните компании започнаа масовна иницијатива за заживување на сопствената нуклеарна индустрија. Компании како холандско-британско-германскиот конзорциум „Уренко“ и француската „Орано“ ги раскинаа договорите со Русија и инвестираат милијарди во проширување на своите капацитети за збогатување ураниум во САД и Европа. Истовремено, во САД се најавува отворање на нови рудници и рафинерии.

Ова е многу повеќе од само економска трка; ова е нова Студена војна која се води за енергетска и технолошка доминација. Контролата врз синџирот на снабдување со ураниум станува клучно стратешко прашање. Земјата што ќе обезбеди стабилен извор на нуклеарно гориво ќе има моќ не само да ги напојува своите градови, туку и да ги тренира најнапредните модели на вештачка интелигенција, кои ќе ја обликуваат иднината на глобалната економија и безбедност. Гладта на ВИ за енергија го врати атомот во игра, а со него и сложената геополитичка шаховска партија.