Повеќе од хоби: Како набљудувањето птици стана милионски бизнис

Новата златна треска: Што е потребно за една земја да стане мека за набљудувачи на птици (и каде е Македонија во таа приказна)

Заборавете на преполните плажи и градската врева. Еден од најбрзо растечките сегменти во светскиот туризам е тивок, внимателен и длабоко поврзан со природата – набљудувањето птици. Ова хоби, кое некогаш се сметаше за занимација на ексцентрици, денес е мултимилионска индустрија. Но, зошто илјадници туристи со двогледи летаат до Костарика, а не до Конго, иако и двете земји имаат неверојатна природа? Една нова студија конечно ја открива тајната формула за успех.

Подемот на овој тренд е поттикнат од зголемената желба за одржливи патувања и технолошката револуција предводена од апликации како eBird, која им овозможува на ентузијастите да ги споделуваат своите набљудувања во реално време. Но, придобивките од овој „птичји туризам“ не се рамномерно распоредени низ светот.

Студија на Универзитетот во Калифорнија, анализирајќи податоци од 155 земји, идентификуваше четири клучни фактори кои одредуваат дали една дестинација ќе стане магнет за набљудувачите на птици:

• Уникатност: Бројот на ендемски видови, односно птици што можат да се видат само во таа земја. За страствените набљудувачи, ова е светиот грал.
• Разновидност: Вкупниот број на различни видови птици. Земјите со различни живеалишта (планини, езера, шуми) нудат поголем „плен“.
• Безбедност: Високиот ранг на Глобалниот индекс на мир (GPI). Никој не сака да патува во нестабилна земја, без разлика колку се ретки птиците.
• Развиеност: Високиот Индекс на човеков развој (HDI). Ова подразбира добра инфраструктура – патишта, сместување, достапност на обучени водичи и општи услови за патување.

Оваа формула го објаснува светот. Костарика е совршен пример: таа го комбинира своето неверојатно природно богатство со децениска политичка стабилност и врвна еко-туристичка инфраструктура, што ја прави рај за посетителите. Спротивно на тоа, земјите со огромен биодиверзитет, но со ниска безбедност и лоша инфраструктура, остануваат надвор од туристичката мапа.

Каде стои Балканот на оваа мапа?

Балканскиот Полуостров има огромен, но сè уште недоволно искористен потенцијал. Нашиот регион се наоѓа на еден од најважните миграциски коридори за птиците, „Јадранскиот прелетен пат“ (Adriatic Flyway), и е дом на некои од најважните водени живеалишта во Европа. Места како езерото Керкини во Грција, делтата на Дунав во Романија, како и нашите Охридско-преспански регион (со иконскиот далматински пеликан) и Демиркаписката клисура, се точки со исклучителна орнитолошка вредност. Нашиот регион ги исполнува првите два услова – имаме уникатни видови и голема разновидност. Исто така, генерално сме безбедни. Клучот за отклучување на овој потенцијал лежи во четвртиот фактор: развој на специјализирана, одржлива туристичка понуда. Обучени орнитолошки водичи, мали еко-сместувања, набљудувачници и подобра промоција се чекорите што можат да го претворат регионот, вклучително и Македонија, во посакувана дестинација на европската мапа на „златната треска“ за набљудување птици.