Страшниот настан Карингтон од 1859: Соларната бура што буквално го запалила светот

Сонцето се буди: НАСА регистрира неочекувано зголемена сончева активност, расте ризикот за Земјата.

Сонцето, нашата животодавна ѕвезда, се однесува на неочекуван начин. Нова студија на НАСА открива дека, по долг период на релативен мир, Сонцето „полека се буди“, со изненадувачки пораст на сончеви дамки и соларни ерупции. Овој пресврт на долгорочниот тренд ги изненади научниците и ја зголеми загриженоста за можните последици од интензивните сончеви временски услови врз нашиот технолошки зависен свет.

Прогнозата што не се оствари

Од 1980-тите, научниците бележеа постојано опаѓање на сончевата активност, што кулминираше со историски минимум во 2008 година. Врз основа на тоа, се предвидуваше дека Сонцето влегува во нова, долга фаза на мирување, слична на оние од 17-ти и 18-ти век.

Сепак, тековниот Сончев циклус 25, кој започна во 2019 година, ги поби сите прогнози, покажувајќи далеку поголема активност од очекуваното. „Сите знаци укажуваа на тоа дека Сонцето влегува во продолжена фаза на ниска активност. Затоа беше изненадувачки да се види дека тој тренд се промени“, изјави физичарот на НАСА, Џејми Јасински.

Што ако се случи нов „Карингтон настан“?

Причината за загриженост е реална. Зголемената сончева активност го зголемува ризикот од силни геомагнетни бури. Најекстремниот познат пример е т.н. „Карингтон настан“ од 1859 година. Тогаш, огромна соларна бура ги запалила телеграфските системи ширум светот и предизвикала поларна светлина видлива дури до Карибите.

Ако бура со таква јачина ја погоди Земјата денес, последиците би биле катастрофални – би можела да ги уништи сателитите, да ги сруши електричните мрежи и да го парализира интернетот со месеци, предизвикувајќи штета од илјадници милијарди долари.

Убавицата и ѕверот

Оваа нова реалност е суров потсетник за нашата длабока ранливост. Нашата модерна цивилизација е изградена врз кревка дигитална инфраструктура, која е целосно изложена на непредвидливите каприци на нашата матична ѕвезда. Сонцето е истовремено и „убавицата“ што ни дава живот, и „ѕверот“ кој може да ни го одземе модерниот начин на живот во еден миг.

Неочекуваното будење на Сонцето е повик за будење и за нас. Тоа ја нагласува итната потреба за подобро предвидување на вселенското време и за изградба на поотпорна инфраструктура, бидејќи, како што признаваат и научниците од НАСА, долгорочното однесување на Сонцето е сè уште голема мистерија.