Од Атлантикот до Дунав: Неверојатното патување на синиот рак

Вкусното чудовиште што го освојува Црното Море: Како инвазивниот син рак е истовремено и еколошка закана и кулинарско богатство

Во еден од најдраматичните примери за тоа како климатските промени и глобалниот сообраќај ги менуваат екосистемите, Црното Море и делтата на Дунав се соочуваат со инвазија од нов, моќен предатор – синиот рак (Callinectes sapidus). Овој агресивен вид, кој природно живее во Атлантскиот Океан, се шири со алармантна брзина, уништувајќи ги автохтоните видови. Но, во оваа еколошка криза се крие и неочекувана можност, бидејќи месото на овој „натрапник“ се смета за врвен деликатес.

Научниците од Институтот за морски истражувања во Констанца, Романија, со загриженост го следат ширењето на синиот рак, кој најверојатно пристигнал пред неколку години преку баластните води на товарните бродови. Овој рак е голем, силен и исклучително агресивен, а неговото присуство веќе почнува да се чувствува. Рибарите известуваат за намален улов на автохтони видови, додека биолозите стравуваат за опстанокот на заштитените видови на школки, кои се лесен плен за моќните клешти на синиот рак.

„Ако популацијата се воспостави и стане уште побројна, таа ќе уништи одредени видови на школки. Потребни се итни мерки за управување“, изјави биологот Виктор Нита.

Од закана до деликатес – дали решението е во чинијата?

Но, оваа приказна има и друга, неочекувана страна. Синиот рак е високо ценет во светската гастрономија поради неговото вкусно и сочно месо. Во други делови од светот, како во САД и во некои медитерански земји кои веќе се соочија со оваа инвазија, тој е основа на профитабилна риболовна индустрија.

Експертите во Романија сега ја разгледуваат токму оваа можност. „Тоа е голем рак, со вкусно месо. Ако се потврди дека успешно се размножува и се стабилизира популацијата, секогаш постои можност за комерцијална експлоатација“, вели Флорин Тимофте, директор на институтот.

Вкусен проблем, комплексно решение

Феноменот на синиот рак е совршен пример за предизвиците на модерното време. Тој е директна последица на глобализацијата и климатските промени, кои им овозможуваат на инвазивните видови да освојуваат нови територии. Решението, се чини, лежи во паметен пристап кој го претвора проблемот во ресурс. Со поттикнување на комерцијален риболов, не само што би се контролирала популацијата на инвазивниот вид, туку и би се создала нова економска можност за локалните рибари.

Ова е приказна за „вкусното чудовиште“ кое нè потсетува дека природата постојано се менува. Нашата способност да се прилагодиме на тие промени, па дури и да најдеме корист во нив, ќе биде клучна за иднината. Можеби наскоро, во рестораните покрај Црното Море, наместо скуша, главен специјалитет ќе биде токму овој син натрапник.