Најновиот изговор на Кремљ за цензура: Криминалците премногу зборувале на WhatsApp

Русија планира да ограничи дел од повиците на Telegram и на WhatsApp

Рускиот телекомуникациски регулатор, Роскомнадзор, најави дека презема мерки за делумно ограничување на повиците на комуникациските платформи Telegram и WhatsApp. Иако официјалната причина е „спротивставување на криминалците“, овој потег нашироко се смета за најнов чекор во долгогодишната кампања на Кремљ за воспоставување на „дигитален суверенитет“ и намалување на зависноста од странска технологија.

Борба против криминал или борба против слободата?

Во своето соопштение, Роскомнадзор тврди дека сопствениците на Telegram и WhatsApp ги игнорирале барањата да преземат мерки за да спречат нивните платформи да се користат за изнуда и тероризам. Поради тоа, се воведува „делумно ограничување на повиците“. Иако не е прецизирано, експертите веруваат дека ова најверојатно се однесува на блокирање на повици од анонимни или странски броеви, кои често се користат за измами, но може да биде и прв чекор кон обид за блокирање на енкриптираните повици кои безбедносните служби не можат да ги прислушуваат.

Патот кон „дигитален суверенитет“

Оваа мерка доаѓа во време кога Русија ги засилува напорите да создаде сопствен, контролиран интернет екосистем. Минатиот месец, претседателот Владимир Путин потпиша закон за развој на државна апликација за комуникација, која ќе биде интегрирана со владините услуги. Целта е јасна: да се поттикнат корисниците да се префрлат од странските апликации, кои властите не можат целосно да ги контролираат, на домашна алтернатива која ќе биде под целосен државен надзор.

Чекор поблиску до „Големиот руски ѕид“

Аналитичарите го гледаат овој потег како уште еден чекор кон создавање на руски „сплинтернет“ – верзија на интернетот која е изолирана од глобалната мрежа и е под целосна државна контрола, слична на онаа во Кина. Изговорот за „борба против криминалот“ е класичен претекст кој авторитарните режими го користат за да воведат мерки на цензура и надзор.

Парадоксот со Телеграм е особено интересен. Иако апликацијата е клучна алатка за руската опозиција, таа истовремено е масовно користена и од самиот Кремљ и од про-воените блогери за ширење на пропаганда. Затоа, властите се обидуваат да ги ограничат нејзините „неконтролирани“ аспекти, без целосно да ја забранат. На крајот, секој ваков потег ја доближува Русија до целта за целосна контрола врз дигиталниот простор.