Подводните бели дробови на Медитеранот што исчезнуваат пред нашите очи

Подводниот херој на Медитеранот: Како скромната морска трева Посидонија е клучот за спас на нашите плажи и климата

Длабоко под тиркизната површина на Средоземното Море, таму каде што сидрата на јахтите безмилосно го ораат дното, се наоѓа еден од најважните, а сепак најзанемарените екосистеми на нашата планета. Тоа се подводните ливади од морската трева Posidonia oceanica, древно растение кое научниците го нарекуваат „белите дробови на Медитеранот“ и кое може да биде нашиот најголем сојузник во борбата против климатските промени. Но, овој подводен херој забрзано исчезнува.

На прв поглед, Посидонијата изгледа како обична трева што расте на морското дно. Но, во реалноста, таа не е алга, туку вистинско цветно растение кое еволуирало на копно и потоа се вратило во морето пред милиони години. Овие подводни ливади формираат неверојатно сложени и витални живеалишта.

Природен инженер и чувар на брегот

Една од најважните улоги на Посидонијата е заштитата на брегот од ерозија. Нејзините густи корени создаваат цврста мрежа која го држи морското дно, спречувајќи песокот да биде однесен од брановите. На плажите, честопати може да се видат топчиња од нејзините исушени влакна, кои формираат природни бариери и ги штитат дините. Онаму каде што ливадите од Посидонија исчезнуваат, плажите полека, но сигурно ги однесува морето.

Покрај тоа, овие ливади делуваат и како огромен филтер, прочистувајќи ја морската вода и правејќи ја кристално чиста. Тие се и дом и мрестилиште за стотици морски видови, што ги прави клучен столб на биодиверзитетот.

Магацин за јаглерод посилен од прашумите

Можеби најневеројатната „супермоќ“ на Посидонијата е нејзината способност да апсорбира јаглерод диоксид (CO₂). Иако покриваат мал дел од морското дно, овие ливади се одговорни за заробување на огромни количини на CO₂, помагајќи во ублажување на климатските промени. Според научниците, тие можат да складираат и до 35 пати повеќе јаглерод по квадратен метар од тропските прашуми.

Тивкиот непријател – сидрата и загадувањето

И покрај нејзината огромна важност, Посидонијата е под сериозна закана. Ова растение расте исклучително бавно, само неколку сантиметри годишно, што го прави неверојатно ранливо. Главните непријатели се загадувањето, кое ја заматува водата и го спречува продирањето на сончевата светлина, и неконтролираното сидрење. Кога сидро од брод или јахта ќе се повлече по морското дно, тоа буквално ја корне и уништува тревата на која ѝ биле потребни векови за да порасне. Еден таков потег може да остави трајна „лузна“ во подводниот пејзаж.

Поради ова, многу медитерански земји, вклучувајќи ги Шпанија и Франција, воведоа строги закони со кои се забранува сидрење во заштитените зони со Посидонија. Оваа скромна морска трева не е само украс; таа е витален орган на планетата. Заштитата на овие подводни ливади не е само еколошко прашање, туку и економска неопходност за зачувување на плажите, рибарството и иднината на Медитеранот каков што го знаеме.