Светските медиуми во 1963: Прочитајте ја целосната и легендарна порака на претседателот Кенеди за Скопје

Додека светот во 1963 година се обедини за да го спаси Скопје, 62 години подоцна, годишнината од земјотресот стана арена за меѓупартиски пресметки и политички пораки, фрлајќи сенка врз денот на солидарноста.

На денешен ден, пред точно 62 години, во 5 часот и 17 минути, катастрофален земјотрес го срамни Скопје со земја, одземајќи над 1.000 животи и оставајќи 200.000 луѓе без дом. Денеска, со положување цвеќе на Градските гробишта „Бутел“, бројни делегации и граѓани им оддадоа почит на загинатите. Сепак, денот на тага и сеќавање на неверојатната светска солидарност, беше искористен и за остри политички пораки во пресрет на локалните избори.

Како светот известуваше во 1963: „Град на мртвите“ и пораката на Кенеди

Веста за трагедијата во Скопје веднаш го обиколи светот. Насловните страници на најголемите светски весници беа исполнети со потресни слики. „Њујорк Тајмс“ известуваше за „град претворен во гробница“, додека британските медиуми го нарекуваа „град на мртвите“. Овие извештаи предизвикаа дотогаш невиден бран на меѓународна помош од 87 држави.

Можеби најпознатата порака на солидарност дојде од американскиот претседател Џон Ф. Кенеди: „Скопје не е прашање на вашата Република или на нашата Заедница; тоа е прашање на човечкото братство на нашата Земја… Ве уверувам дека ние ќе го дадеме нашиот дел“.

Солидарноста некогаш, политичките пресметки денес

Спротивно на тој дух на заедништво, овогодинешното одбележување беше во сенка на политичките пресметки. Градоначалникот на Кисела Вода, Орце Ѓоргиевски, кој се смета за можен кандидат за градоначалник на Скопје, порача дека „Скопје ќе биде повторно горд град“. На ова веднаш реплицираше кандидатката од СДСМ, Каја Шукова, која обвини дека актуелното раководство го „рушело и обезличувало духот на Скопје“.

И премиерот Христијан Мицкоски и лидерот на опозицијата Венко Филипче испратија комеморативни пораки, нагласувајќи ја важноста на солидарноста, но нивните партии остануваат длабоко поделени.

Кога трагедијата ќе стане политички говор

Одбележувањето на годишнината од земјотресот е многу повеќе од само положување цвеќе; тоа е огледало на состојбата на општеството. За жал, 62 години подоцна, се чини дека лекцијата за солидарноста е заборавена, а трагедијата се користи како политичка муниција. Додека политичарите зборуваат за „заедништво“, нивните дела покажуваат длабока поделеност, каде секој се обидува да го присвои наследството од обновата на градот за сопствени цели.

Вистинското наследство на 26 јули не лежи во политичките говори, туку во колективната меморија на граѓаните и во самата архитектура на градот, кој е вечен споменик на светската хуманост. Оваа годишнина е болен потсетник дека најголемиот предизвик за Скопје денес можеби не е нов земјотрес, туку ерозијата на духот на заедништвото што некогаш го изгради од пепел.