Украдената глава на римскиот император конечно се врати дома по 60 години

Вредна бронзена статуа за која се верува дека го прикажува римскиот император Марко Аврелиј, е вратена во Турција од музеј во САД, каде што се наоѓаше со децении по нелегалното ископување.

Оваа реституција е резултат на долгогодишна истрага и дипломатски напори на турските власти. Таа е дел од пошироката глобална кампања за враќање на артефактите во нивните земји на потекло, што претставува голем предизвик за многу светски музеи.

🤴🏻 Roma İmparatoru evine döndü.

💢 Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan Marcus Aurelius heykeli, 65 yıl sonra ABD’den Türkiye’ye geri getirildi.https://t.co/BkTMo1v0M2 pic.twitter.com/mlutAj7jw3

— gdhtarih (@gdhtarih) July 19, 2025

Патот на украдената статуа

Статуата била илегално ископана во 1960-тите години од античкиот град Бубон, во југозападна Турција. Оттаму била прошверцувана на меѓународниот пазар на уметнички дела, каде што завршила во САД.

Музејот на уметност во Кливленд ја купил статуата во 1986 година. Тие со децении ја изложувале како еден од најважните предмети во својата колекција на римска уметност, без целосно познавање на нејзиното нелегално потекло.

Битка за културното наследство

Во последните години, Турција започна голема истрага за да го докаже потеклото на артефактот. Тие му доставиле убедливи докази на музејот дека статуата е украдена од нивна територија.

По долги преговори, американскиот музеј се согласил да ја врати. Овој потег е дел од растечкиот тренд на репатријација, каде што сè повеќе западни институции враќаат предмети стекнати на нелегален или неетички начин за време на колонијализмот или во периоди на војна.

🇹🇷 Marcus Aurelius statue has landed in Türkiye after being returned by the U.S. pic.twitter.com/q1N6s5ePKz

— Daily Turkic (@DailyTurkic) July 19, 2025

Враќањето на статуата на Марко Аврелиј не е само дипломатска победа за Турција, туку е и етички императив кој го менува светот на музеите. Овој чин ја предизвикува старата идеја за „универзални музеи“ кои чуваат светско наследство, наспроти правото на нациите да ја поседуваат сопствената историја. На крајот, оваа приказна покажува дека артефактите не се само предмети, туку се дел од националниот идентитет, а нивното враќање е чин на лекување на историските рани.