Гази Баба по земјотресот: Како раѓањето на едно бебе во шаторската населба стана симбол на надежта за Скопје

Додека од под урнатините на Скопје се извлекуваа стотици загинати, во една од новоформираните шаторски населби се слушна првиот плач на новороденче – симболичниот почеток на воскреснувањето на градот.

На 62-годишнината од катастрофалниот земјотрес, се навраќаме на првите, најтешки денови по трагедијата – период на грозничава борба за секој живот, но и на неверојатна издржливост и раѓање на надежта среде урнатините. Додека механизацијата го расчистуваше срушениот град, на слободните површини никнуваа шаторски населби, а во една од нив се случи чудо кое стана симбол на новиот живот за Скопје.

Битка за секој живот под урнатините

Во деновите веднаш по 26 јули 1963 година, главна цел беше спасувањето на затрупаните. Беше издадена наредба за мобилизација на сите работоспособни мажи од 18 до 55 години од Скопје и околните градови. И без наредба, солидарноста беше огромна – секоја рака помагаше. Статистиката беше сурова: до 28 јули, од под урнатините беа извлечени 691 загинато лице. Конечната бројка на жртви достигна 1.070, од кои 120 беа деца.

Егзодусот на 130.000 луѓе и светската помош

Со оглед на тоа што 80% од станбениот фонд беше уништен, започна масовна евакуација. Приоритет имаа мајките, децата и најзагрозените. Вкупно 130.000 луѓе беа привремено иселени во другите градови низ Македонија и летувалишта низ цела тогашна Југославија. Во меѓувреме, во Скопје пристигаа стотици лекари, хирурзи и епидемиолози од целиот свет за да помогнат, а веќе вториот ден започна и масовна вакцинација за да се спречат епидемии.

Првиот плач во градот на тишината

Додека поголемиот дел од населението беше евакуиран, оние кои беа клучни за спасувањето и обновата беа сместени во новоформираните шаторски населби низ цело Скопје – на Водно, во Чаир, Гази Баба, Тафталиџе и на други локации. Токму во овие тешки услови, се случи најголемиот симбол на надежта.

Во шаторската населба во Гази Баба, се роди здраво машко дете – првиот нов жител на разурнатиот град. Овој настан, раѓањето на нов живот среде смртта и уништувањето, стана метафора за самиот град, кој како феникс повторно се издигна од пепелта.

Раѓањето на солидарноста

Приказната за првите денови по земјотресот не е само приказна за трагедија, туку и за раѓањето на „Градот на солидарноста“. Во екот на Студената војна, во Скопје заедно помагаа војници од САД и од СССР, а помош пристигна од 87 нации. Токму таа неверојатна хуманост беше темелот врз кој се изгради новото, модерно Скопје – град кој засекогаш ќе го памети 26 јули, не само како ден на тага, туку и како ден на својата втора шанса.