Како јапонскиот гениј Кензо Танге го замислил новото Скопје по земјотресот

Како Кензо Танге го замисли Скопје: Приказната за градот-организам и недовршената утопија

По катастрофалниот земјотрес во 1963 година, светот се обедини за да го спаси и обнови Скопје. Но, планот не беше само да се изградат нови згради, туку да се создаде целосно нов, футуристички град. На меѓународниот конкурс организиран од Обединетите Нации во 1965 година, победи визијата на легендарниот јапонски архитект Кензо Танге. Неговиот план не беше само збир на нацрти; тоа беше филозофија за градот на иднината.

Супер Летен Попуст ❤

Кул факт #1: Градот што требаше да расте и дише како жив организам

Кензо Танге беше еден од основачите на архитектонското движење познато како метаболизам. Метаболистите веруваа дека градовите не треба да бидат статични, туку треба да функционираат како живи организми – со централен ‘рбет (инфраструктура) од кој ќе можат да растат, да се менуваат и да се надополнуваат помали делови („клетки“ или „листови“), како што се станови и канцеларии. Разурнатото Скопје беше совршена празна страница за овој утописки експеримент.

Кул факт #2: „Градската Порта“ требаше да биде срцето на градот

Централниот и најспектакуларен дел од планот на Танге беше „Градската Порта“. Таа беше замислена како монументален влез во центарот на градот, составен од низа облакодери кои ќе служат како главен транспортен центар (железничка и автобуска станица), поврзани со надземни платформи и пешачки мостови. Ова требаше да биде бетонското „срце“ кое го придвижува целиот градски организам. Денешниот Транспортен центар е само мал, делумно реализиран фрагмент од оваа грандиозна идеја.

Кул факт #3: „Градскиот Ѕид“ е ‘рбетот што сè уште го гледаме

Најпрепознатливиот дел од планот на Танге кој е реализиран е „Градскиот Ѕид“. Тоа е прстенот од големи, поврзани станбени блокови кои го заокружуваат малиот ринг на центарот. Неговата цел не беше да го затвори, туку да го дефинира и заштити центарот од неконтролирано ширење, слично на старите градски тврдини. Овие бруталистички блокови и денес се еден од највпечатливите и најконтроверзни симболи на пост-земјотресно Скопје.

Кул факт #4: Танге не победи сам на конкурсот

Иако планот е познат како негов, Кензо Танге всушност ја поделил првата награда на конкурсот со хрватскиот тим на архитекти Радован Мишчевиќ и Федор Венцлер. Конечниот мастер-план за Скопје бил синтеза од идеите на двата победнички тима, комбинирајќи ја јапонската мега-структура со похуманистичкиот пристап на хрватскиот тим.

Недовршената утопија

Планот на Кензо Танге за Скопје е една од најфасцинантните и најтрагичните приказни во модерната архитектура. Тоа беше обид не само да се изгради град, туку и да се изгради подобра иднина врз темелите на една трагедија. Иако неговата целосна метаболистичка визија никогаш не беше реализирана поради огромните трошоци и политичките промени, фрагментите што останаа се моќни сведоштва за еден период на неверојатен оптимизам и глобална солидарност.

На крајот, Скопје можеби не стана градот-организам од соништата на Танге, но неговиот план му даде уникатен идентитет и го претвори во жив, светски познат музеј на една храбра архитектонска утопија.

Сподели: