Почнува Светската недела на вселената: Зошто се слави баш од 4 до 10 октомври

Светска недела на вселената 2025: Темата „Живот во вселената“ нè поттикнува да гледаме кон ѕвездите

Од 4 до 10 октомври, светот ја слави Светската недела на вселената – прослава на научните достигнувања и технолошките чуда кои го однесоа човештвото надвор од границите на нашата планета. Овогодишната тема, „Живот во вселената“, се фокусира на амбициозното следно поглавје на човечката авантура: транзицијата од само посети на други светови, кон создавање на трајно, одржливо присуство надвор од Земјата.

Зошто токму 4-10 октомври?

Датумите не се случајно избрани. Тие одбележуваат две клучни годишнини во историјата на вселенските истражувања:

• 4 октомври 1957: Лансирањето на Спутник 1, првиот вештачки сателит, од страна на Советскиот Сојуз. Овој настан го означи почетокот на вселенската ера.
• 10 октомври 1967: Потпишувањето на Договорот за вселената (Outer Space Treaty), фундаменталниот меѓународен правен документ кој ја дефинира вселената како заедничко добро на целото човештво.

Од Спутник до SpaceX: Новата вселенска трка

Во изминатите 68 години, човештвото помина неверојатен пат. Од првата трка помеѓу САД и СССР, која кулминираше со слетувањето на Месечината во 1969, до ерата на меѓународна соработка со Меѓународната вселенска станица. Денес, сведоци сме на нова, уште подинамична вселенска трка.

Овојпат, играчите се поинакви. Покрај државните агенции како НАСА, која со програмата Артемис планира враќање на Месечината, и амбициозната кинеска вселенска програма, главни двигатели се и приватните компании. Компании како SpaceX на Илон Маск и Blue Origin на Џеф Безос не само што го револуционизираа пристапот до вселената со ракети за повеќекратна употреба, туку имаат и уште поамбициозни цели – колонизација на Марс.

Од истражување до колонизација

Темата „Живот во вселената“ повеќе не е научна фантастика. Таа е реалната цел кон која се стремиме. Идните планови вклучуваат изградба на постојани бази на Месечината, испраќање на првите луѓе на Марс во 2030-тите, па дури и економски активности како рударење на астероиди и вселенски туризам.

Светската недела на вселената е потсетник дека човечкиот дух е неуморен во својата желба за истражување. Таа е прослава на минатото, но и инспирација за иднината – иднина во која човештвото можеби навистина ќе стане меѓупланетарен вид.