Нов „лов на вештерки“: Во САД забранети над 3.700 книги во училиштата

Новиот „лов на вештерки“ во Америка: Кои книги се забрануваат во училиштата и зошто на мета се најде дури и Стивен Кинг

Во еден алармантен тренд кој потсетува на најмрачните периоди од историјата, САД се соочуваат со експлозија на забрани на книги во училиштата и библиотеките. Според најновиот извештај на организацијата ПЕН Америка, која се бори за слобода на изразување, во текот на учебната 2024/25 година, биле забранети над 3.700 наслови во 23 сојузни држави. Овој нов бран на цензура, предводен од конзервативни групи, не ги таргетира само контроверзните книги, туку и некои од најпопуларните светски автори.

Извештајот, објавен во пресрет на „Неделата на забранети книги“, слика мрачна слика за состојбата на слободата на говорот. „Притисоците за цензура се проширија и ескалираа. Вознемирувачкото ‘секојдневно забранување’ и нормализацијата на цензурата се влошија во последните четири години“, изјави Кејси Михан, директорка на програмата „Слобода на читање“.

Најголемиот дел од забраните, дури 80%, доаѓаат од само три сојузни држави – Флорида, Тексас и Тенеси.

Кои книги и автори се на мета?

Целите на цензорите се јасни. Најчесто се забрануваат книги кои се занимаваат со теми поврзани со ЛГБТ+ идентитетот, расата и расизмот, како и книги кои содржат сексуална содржина. Меѓу најзабранетите наслови се најдоа класици како „Пеколен портокал“ на Ентони Барџис, но и современи бестселери. Она што е најизненадувачки е листата на најчесто забранувани автори, на која, покрај популарните писателки на тинејџерски романи како Сара Џ. Мас и Џоди Пико, се најде и неприкосновениот крал на хоророт – Стивен Кинг.

Повеќе од само книги – војна за културата

Овој нов „лов на вештерки“ не е само загриженост на неколку родители. Тоа е организирано движење, предводено од моќни конзервативни групи кои вршат притисок врз училишните одбори да ги отстранат книгите што не се во согласност со нивните вредности. Оваа кампања не е само напад врз поединечни наслови, туку е напад врз самата идеја за образование, критичко размислување и слобода на избор.

Со тоа што им се забранува пристап до книги кои ги отсликуваат различните искуства и идентитети, на учениците им се одзема можноста да го разберат комплексниот свет во кој живеат. Овој тренд не е само американски проблем; тој е предупредување за сите демократски општества. Тој е доказ дека битката за слободата на мислата и изразувањето никогаш не е целосно добиена и дека мора постојано да се брани од оние кои, во име на „заштита на децата“, всушност се обидуваат да наметнат сопствена идеологија и да го ограничат знаењето.