Повеќе од само мапа – вечната балканска дебата за идентитетот и Никола Тесла

ОБЈАВЕНА МАПА „КАКО ДА ГИ НАВРЕДИТЕ СРБИТЕ СО ЕДНА РЕЧЕНИЦА“: Ова е темата на жестоки расправии со децении

На социјалните мрежи се шири една необична мапа на Стариот континент, насловена „Како да ги навредите Европејците во една реченица“. Како што сугерира името, секоја земја има добиено специфична „навреда“ која се смета за најефикасна за нејзините жители. Објавата предизвика огромно внимание, особено во нашиот регион, каде што ги допира најчувствителните точки.

Според оваа вирална мапа, доколку сакате да навредите некој од Хрватска, треба да му кажете дека е „католички Србин“, додека за некој од Босна, навредата е „турски Србин“.

Сепак, она што предизвика најмногу реакции е реченицата напишана над Србија: „Никола Тесла е Хрват-Американец“.

Вековна дебата која не стивнува

Зад оваа наводна навреда се крие една од најчувствителните и најдолготрајните дебати во регионот – онаа за потеклото и идентитетот на славниот научник. Ова прашање со децении е предмет на жестоки расправии и присвојувања.

Фактите се дека Никола Тесла е роден во 1856 година во селото Смилјан, кое тогаш било дел од Австро-Унгарија, а денес се наоѓа на територијата на Хрватска. Неговиот татко, Милутин Тесла, бил православен свештеник, а самиот Тесла во текот на својот живот јасно се изјаснувал како Србин. Во 1884 година се преселил во САД, каде што ги создал своите најголеми пронајдоци, вклучувајќи го и системот за наизменична струја што го промени светот.

Повеќе од само мапа – огледало на реалноста

Иако мапата е замислена како хумористична (иако со црн хумор), таа всушност служи како огледало на длабоко вкоренетите историски и идентитетски фрустрации на Балканот. Фактот што потеклото на еден гениј кој му припаѓа на целиот свет сè уште е најчувствителната тема и „најголемата навреда“ за една нација, кажува многу повеќе за нас отколку за самиот Тесла.

Додека светот го слави како еден од најголемите умови во историјата, на Балканот тој сè уште е, пред сè, „наш“ или „нивен“ – совршен доказ дека, кога станува збор за идентитетот, старите расправии никогаш не завршуваат.