EXIT заминува од Србија: Египет е сигурен, Скопје на чекање

Крај на една ера во Нови Сад: Политички притисоци го селат EXIT – Египет е сигурен, Скопје сè уште само предизборно ветување

Во вест што одекна како земјотрес низ регионалната музичка сцена, организаторите на легендарниот фестивал EXIT потврдија дека по 25 години ја напуштаат својата долгогодишна тврдина во Нови Сад. Причината, како што наведуваат, се огромните политички и финансиски притисоци од српските власти. Додека како сигурна идна дестинација се најавува спектакуларна локација пред пирамидите во Египет, шпекулациите за преселба во Скопје, иако гласни, засега остануваат само дел од предизборната реторика.

Приказната за заминувањето на еден од најголемите европски фестивали од својот дом е длабоко испреплетена со неговите корени. EXIT настана во 2000 година како студентско движење за демократија и слобода, директно насочено против режимот на Слободан Милошевиќ. Тој бунтовнички дух остана дел од ДНК-то на фестивалот, кој неодамна отворено ги поддржа студентските протести во Србија. Според организаторите, токму оваа поддршка била капката што ја прелила чашата, по што српските власти го прекинале ветеното кофинансирање и извршиле силен притисок врз фестивалот.

„Ова е најтешката одлука во нашата 25-годишна историја, но веруваме дека слободата нема цена“, изјави основачот Душан Ковачевиќ, најавувајќи дека јубилејното издание во 2025 година ќе биде последно „во ваква Србија“.

Пирамидите како нова сцена, Скопје како политички адут

Веднаш по објавата за заминување, започнаа шпекулациите за новата локација. Она што е сигурно е дека EXIT веќе има потпишано договор со египетска компанија за организирање на фестивал пред пирамидите во Гиза во октомври 2026 година. Ова е дел од пошироката стратегија на EXIT за глобална експанзија, која веќе вклучува „сестрински“ фестивали како Sea Star во Хрватска и Sea Dance во Црна Гора.

Во меѓувреме, во Македонија одекна веста дека кандидатот за градоначалник на Скопје од редовите на ВМРО-ДПМНЕ, Орце Ѓорѓиевски, објави дека договорил фестивалот да се пресели во Скопје. Сепак, оваа најава доаѓа со важна клаузула – дека тоа ќе се случи доколку тој победи на изборите. До овој момент, од официјалните канали на EXIT нема потврда за ваков договор, што ја прави најавата повеќе политичко ветување отколку потврден план.

Повеќе од само фестивал – културен и економски земјотрес

Заминувањето на EXIT од Нови Сад е огромен удар, не само културен, туку и економски. Фестивалот секоја година ѝ носеше на српската економија десетици милиони евра од туризам и создаде непроценлив меѓународен имиџ за градот и земјата. Одлуката на српските власти да се откажат од ваков „национален бренд“ поради политички несогласувања е показател за состојбите во општеството.

За останатите градови во регионот, вклучително и Скопје, ова отвора огромна можност. Да се стане домаќин на настан од рангот на EXIT би значело моментално позиционирање на светската културна мапа и огромен поттик за локалната економија. Сепак, битката за EXIT нема да биде лесна. Таа ќе бара сериозна политичка волја, финансиска поддршка и инфраструктурна подготвеност. Додека иднината на матичниот фестивал е сè уште неизвесна, едно е сигурно: EXIT повеќе не е само српски, туку глобален бренд во потрага по нов дом, а целиот регион со нетрпение гледа кој ќе ја добие таа привилегија.