Кога детето вели „не сакам да учам“: Осум тактики што навистина помагаат

„Не сакам да учам!“ – Како да реагирате кога ќе ја слушнете најфрустрирачката реченица и што таа навистина значи

Почетокот на учебната година во многу домови го враќа и стариот, добро познат предизвик: отпорот кон учењето. Речениците како „досадно ми е“, „ова никогаш нема да ми треба“ или директното „не сакам да учам“ можат да бидат исклучително фрустрирачки за секој родител. Но, пред да реагирате со казна или викање, психолозите советуваат да застанете и да се запрашате: што навистина се крие зад овие зборови?

Најчесто, отпорот не е знак на мрзеливост, туку симптом на подлабок проблем. Детето можеби се чувствува преоптоварено од обемот на материјалот, несигурно во своите способности, исплашено од можноста за неуспех, или едноставно не ја гледа смислата во она што го учи. Затоа, првиот и најважен чекор не е наметнување дисциплина, туку покажување на емпатија.

Прво емоциите, потоа задачите

Наместо да влезете во конфликт со реченицата „Мораш!“, обидете се да ги потврдите чувствата на детето. Кажете нешто како: „Гледам дека ова навистина те мачи и те фрустрира. Ајде да земеме 5 минути пауза, па заедно да видиме што е најтешко“. Кога детето ќе се почувствува слушнато и разбрано, одбранбениот ѕид паѓа и станува многу поотворено за соработка.

Тактики кои функционираат:

• Дајте му чувство на контрола: Наместо да му наредите што да учи, понудете му избор. „Сакаш да почнеме со математика или со историја?“ Оваа мала автономија го прави детето активен учесник, а не пасивен извршител.
• Пофалете го трудот, а не интелигенцијата: Наместо „Браво, многу си паметен“, кажете „Воодушевен/а сум од тоа колку се потруди и не се откажа, дури и кога беше тешко“. Ова го гради она што психолозите го нарекуваат „growth mindset“ – верување дека способностите се развиваат со труд, што ја зголемува отпорноста при неуспех.
• Поврзете го учењето со реалниот свет: Абстрактните концепти се досадни. Но, кога дропките од математика ќе ги поврзете со сечењето пица, или лекцијата по хемија со готвењето, учењето одеднаш добива смисла и станува интересно.
• Применете ја „Помодоро“ техниката: Наместо долго и мачно седење над книга, работете во кратки, фокусирани блокови. Класичната техника е 25 минути учење, па 5 минути пауза. Ова ја одржува концентрацијата и го прави процесот помалку застрашувачки.

Вие сте моделот – учењето е начин на живот, а не обврска

На крајот, најмоќната алатка за мотивација е вашиот личен пример. Децата учат со набљудување. Ако тие ве гледаат вас како читате книги, покажувате љубопитност за светот и зборувате за учењето како за возбудлив процес на откривање, а не само како за училишна обврска, поголема е веројатноста и тие да го усвојат тој став. Целта не е да создадеме деца кои учат од страв, туку деца кои ја разбираат вредноста на знаењето и ја развиваат внатрешната љубопитност што ќе ги води низ целиот живот. А тој процес започнува не со наредба, туку со разбирање.