Од аптека до Белата куќа: Како Трамп ја разбранува 138-годишната сага за Кока-Кола

Оваа приказна ја истражува извонредната историја на Кока-Кола – од нејзините почетоци како патентиран лек со сомнителни состојки, преку дефинирањето на модерниот Дедо Мраз, до фијаското со „Новата Кока-Кола“ и денешната политичка дебата за шеќерот. Ова е приказна за тоа како една лименка со газиран пијалак стана моќен симбол на Америка и светот.

Генеза и ран развој (1886-1919)

Приказната започнува во 1886 година со д-р Џон Стит Пембертон, фармацевт од Атланта, кој создал алкохолен тоник инспириран од Vin Mariani. Локалната прохибиција го принудила да создаде безалкохолна верзија, која на 8 мај 1886 година првпат била продадена во аптеката Jacobs’ Pharmacy. Првично, пијалакот се продавал како лек за разни заболувања и содржел мала количина кокаин, кој бил отстранет во 1903 година.

По смртта на Пембертон, Аса Г. Кендлер ги презел правата на брендот за 2.300 долари и го променил фокусот од лек на освежителен пијалак. Кендлер бил пионер во маркетингот, користејќи купони за бесплатни примероци и масовно рекламирање за да го прошири брендот низ САД. Еден од клучните моменти во овој период било создавањето на иконското контурно шише во 1915 година. Дизајнот бил инспириран од илустрација на какао-мешунка, што е иронично бидејќи пијалакот не содржи какао.

Културно влијание и глобална експанзија (1920-1970)

Во 1930-тите, Кока-Кола го ангажирала илустраторот Хадон Сандблом, кој го создал модерниот, весел лик на Дедо Мраз за нивните празнични кампањи. Оваа слика станала глобално препознатлива, демонстрирајќи ја моќта на брендот да влијае на културата.

За време на Втората светска војна, компанијата ветила дека секој војник ќе може да купи Кока-Кола за пет центи. Оваа одлука не само што го зацврстила патриотскиот имиџ на брендот, туку и значително ја проширила неговата глобална инфраструктура. Во овој период настанала и Фанта, откако германската филијала останала без состојки за Кока-Кола. Во 1971 година, легендарната реклама „Hilltop“ ја позиционирала Кока-Кола како симбол на мир и единство.

Кризи и диверзификација (1980-2000)

Во 1980-тите, соочена со зголемената конкуренција од Пепси, компанијата ја лансирала „Новата Кока-Кола“ (New Coke) во 1985 година. Иако новата формула победила на тестовите за вкус, реакцијата на потрошувачите била исклучително негативна. Оригиналната формула била вратена по само 79 дена како „Coca-Cola Classic“, а целиот настан, иако неуспех, на крајот го зајакнал брендот.

Компанијата, исто така, одговорила на растечката побарувачка за нискокалорични пијалаци:

• Diet Coke (1982): Лансирана со сопствена формула, таа брзо станала најпопуларниот нискокалоричен пијалак.
• Coca-Cola Zero (2005): Создадена за да има вкус што е можно поблизок до оригиналната Кока-Кола и првично насочена кон машката публика, за да се пополни пазарната празнина што ја оставила Diet Coke.

Модерната ера и политиката на шеќерот

Околу 1984 година, Кока-Кола во САД преминала од шеќер од трска на поевтиниот високофруктозен пченкарен сируп (HFCS) поради економски причини. Ова довело до популарноста на „мексиканската Кока-Кола“, која сè уште користи шеќер.

На 16 јули 2025 година, поранешниот претседател Доналд Трамп изјавил дека ја убедил компанијата да се врати на шеќерот од трска во САД. Одговорот на компанијата бил дипломатски, ниту потврдувајќи, ниту негирајќи го тврдењето. Настанот предизвикал мешани реакции, додека здравствените експерти истакнале дека нутритивната разлика помеѓу двата засладувачи е минимална.

Кока-Кола останува моќен културен артефакт, чија историја е обележана со постојана адаптација, брилијантен маркетинг и способност да ги претвори грешките во победи.