Смртта на титанот: Најголемиот леден брег на светот се распаѓа

Погребот на еден титан: Најголемиот леден брег на светот, А23а, се распаѓа во драматичен спектакл на уништување и создавање

Во далечните, студени води на Јужниот Атлантик, се одвива еден од најголемите природни спектакли на нашето време: бавната, но сигурна смрт на еден џин. Ледениот брег А23а, кој со децении ја носеше титулата најголем на светот, конечно го завршува своето епско патување, распаѓајќи се на помали парчиња. Ова не е само приказна за топење на мраз; ова е погреб на еден титан, настан кој е истовремено и природен циклус и вознемирувачки гласник од првите борбени линии на климатските промени.

Приказната за А23а започна уште во 1986 година, кога се отцепи од ледениот гребен Филхнер-Рон на Антарктикот. Со површина поголема од Луксембург и тежина од речиси билион тони, тој беше толку масивен што веднаш се заглави на морското дно, каде што остана „заробен“ повеќе од три децении. Конечно, во 2020 година почна да се движи, за во 2023 година конечно да се ослободи и да го започне своето последно патување кон север, носен од моќните океански струи.

Токму тие струи сега го носат кон неговиот крај. Како што плови низ таканаречената „Алеја на ледените брегови“ кон потоплите води во близина на британската територија Јужна Џорџија, механичкиот стрес и повисоката температура на водата го кршат неговото тело. Научниците од Британското антарктичко истражување (BAS) известуваат дека А23а забрзано се фрагментира, а деловите што се отцепуваат се толку големи што и самите добиваат свои имиња и ознаки. Некогашниот џин од речиси 4.000 квадратни километри сега е значително намален и наскоро ќе ја загуби титулата најголем леден брег.

Парадоксот на смртта што носи живот

Но, смртта на еден леден брег не е само крај; таа е и почеток. Ова е прекрасниот парадокс на природата. Како што А23а се топи, тој во океанот ослободува огромни количини на слатка вода и, што е уште поважно, ситна минерална прашина која со милениуми била заробена во мразот. Оваа прашина делува како моќно ѓубриво за Јужниот Океан, кој инаку е сиромашен со хранливи материи. Ова „ѓубрење“ предизвикува масовно цветање на фитопланктонот – микроскопски алги кои се основата на целиот морски синџир на исхрана. Цветањето на фитопланктонот храни сè, од ситниот крил до огромните китови. Така, додека еден џин умира, тој зад себе остава оаза на нов живот. Ова е веројатно и причината зошто истражувачкиот брод „Сер Дејвид Атенборо“ го посети ледениот брег – за да ги собере токму овие бесценети податоци.

Иако отцепувањето на ледените брегови е природен процес, научниците се согласни дека стапката со која Антарктикот губи мраз во последните децении е алармантна и директно поврзана со глобалното затоплување предизвикано од човекот. А23а е спектакуларен, но и тажен гласник од континентот што се топи. Неговото распаѓање е визуелен потсетник за огромните промени што се случуваат на најстуденото место на Земјата, промени кои имаат последици за целата планета.