Кустос побегна од Тајланд поради изложба што ја налути Кина

Уметноста како закана: Кустос побегна од Тајланд поради изложба што ја налути Кина, стравувајќи од апсење и депортација

Во еден застрашувачки случај кој ги истакнува растечките пипки на кинеската цензура далеку надвор од нејзините граници, кустосот на една уметничка изложба во Бангкок бил принуден да побегне од Тајланд, стравувајќи дека ќе биде уапсен откако неговата поставка била оценета како премногу „провокативна“ од страна на Пекинг. Овој инцидент е алармантен доказ за намалувањето на просторот за слобода на изразување во Југоисточна Азија под притисок на кинеското влијание.

Изложбата, насловена „Соѕвездие на соучесништво“, била отворена во јули во Центарот за уметност и култура во Бангкок. Таа била конципирана од кустос од Мјанмар, кој се претставува само како Саи, и вклучувала дела од уметници-дисиденти кои ги критикувале репресивните режими во Кина, Мјанмар и други земји во регионот.

Проблемот настанал поради неколку дела кои директно ја критикувале Кина, вклучително и инсталација со знамињата на Тибет и на Ујгурскиот народ – две малцинства кои се соочуваат со брутална репресија од страна на кинеската влада. Според извештајот на „Њујорк Тајмс“, кинеските и тајландските власти извршиле огромен притисок врз музејот да ги отстрани овие дела.

Само два дена по отворањето, кустосот Саи добил панични пораки од директорите на музејот дека тајландската полиција е во зградата и го бара. Саи, кој избегал од Мјанмар по воениот удар во 2021 година, се исплашил дека би можел да биде уапсен и депортиран назад кај воената хунта, која е во пријателски односи со Тајланд. Без размислување, тој веднаш отишол на аеродромот во Бангкок и купил билет за првиот лет за Лондон, каде што сега се наоѓа во егзил.

Долгите раце на кинеската цензура

Овој случај е многу повеќе од само локален инцидент; тој е дел од една поширока и загрижувачка стратегија на Кина, позната како „цензура со долги раце“. Пекинг сè поагресивно користи дипломатски и економски притисок за да го замолчи секој глас на критика, дури и кога тој доаѓа од уметници во суверени, странски држави. Со оглед на големата економска зависност на земјите како Тајланд од Кина, овој притисок честопати е успешен.

Бегството на кустосот Саи е трагичен пораз за уметничката слобода. Тоа покажува дека во денешниот глобализиран свет, авторитарните режими можат да ги прогонуваат своите критичари дури и кога тие се илјадници километри далеку. Тоа е морничав потсетник дека борбата за слобода на говорот не е ограничена само на границите на една држава, туку е глобална битка која, во овој случај, се води во музејските сали, а нејзините жртви завршуваат во егзил.